العقائد الإسلامية (المصطفی العالمیة)

العقائد الاسلامىة مجموعه‌اى چهار جلدى است كه به همت " مركز المصطفى العالميه " به زبان عربى تنظيم شده است. در اين اثر مطالب مرتبط با چند موضوع اعتقادى از منابع مختلف شيعه و سنى گرد آورى و ارائه گرديده است.

العقاید الاسلاميه
پدیدآوران	مرکز مصطفی (نویسنده)
ناشر	جامعة المصطفی العالمية
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1409 ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	4
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

مباحث كتاب در ضمن فصلهایى كه هر فصل نيز مشتمل بر مباحث مرتبط است، طرح شده است.

اگرچه فهرست كتاب از انسجام خوبى برخوردار است لكن در بخشهایى از آن ترتب رتبى رعايت نشده و كليات، متأخر آمده است؛ به عنوان مثال در جلد سوم تعريف شفاعت دربخش انتهایى بحث آمده است.

در جلد اول در دو فصل موضوعات " فطرت " و " معرفت " طرح شده است كه البته فصل اول به عنوان مقدمه‌اى بر مباحث اعتقادى است.

جلد دوم به بحث " توحيد " در ضمن هشت فصل پرداخته است.

جلد سوم مشتمل بر 13 فصل از مبحث " شفاعت " است.

در جلد چهارم كتاب، سه فصل آخر شفاعت و موضوع " توسل " در شش فصل بيان شده است.

گزارش محتوا

در اين مجموعه از منابع مختلف روائى، تفسيرى، حديثى و... تشيع و تسنن كه مى توانسته در تكميل بحث مفيد باشد استفاده شده است حتى در بخشهایى از كتاب، مطالبى از كتب اديان ديگر مانند:" عهد قديم و جديد " نيز ديده می‌شود كه از گستره تحقيقى منابع اسلامى خارج است.

جلد اول:

1. فطرت: ازموضوعاتى كه در آيات قرآن كريم و به تبع آن روايات، به عنوان راه شناخت پروردگار مورد تأكيد قرار گرفته است " فطرت " است. روايات مختلف از منابع شيعه و سنى انبيا را مذكّر ميثاق فطرى معرفى كرده و همچنين بر اين نكته تأكيد مى‌كند كه فطرت حالت استعداد بوده و معناى آن جبر نيست.

   از مباحث جالب اين فصل "عوالم وجود انسان " است كه روايات مربوط به هر عالم را آورده و ارتباط آنها را با هم می‌آورد.ديدگاه‌هاى علامه طباطبائى(ره) در الميزان پيرامون نقش فطرت در حيات انسانى از مباحثى است كه به طور كامل نقل شده است.

   پایان اين فصل به نقل رواياتى كه انبيا را مصاديق فطرت مستقيم را معرفى كرده اختصاص دارد. در روايات از اميرالمؤمنين با عنوان امام ثابتين بر فطرت ياد شده است.

2. معرفت: از مباحث مهم عقيدتى كه به عنوان اساس دين معرفى شده، وجوب معرفت الله است. در اين فصل تحقيق نسبتاً جامعى در اين رابطه انجام شده است. معرفت به عنوان مقدمه عبادت الهى داراى اهميت ويژه‌اى بوده و فضيلت مرگ با معرفت همانند شهيد اجر و پاداش دارد.

   در ادامه مطالب اين فصل، عقل و تفكربه عنوان اسباب و وسائل و پرخورى موجب فساد معرفت ناميده شده است.پيامبران الهى همواره از گمراهى امتشان نگران بوده‌اند كه در اين رابطه به بخشهایى از كتب عهد قديم وجديد و رواياتى كه حاكى از نگرانى نبى مكرم(ص) در ادامه آمده است. اين فصل نيز با اين عناوين ذيل به اتمام مى رسد: وجوب معرفت نبى وامام، زيديه و اهل سنت، معرفت آخرت و معاد

جلد دوم: "توحيد"

در منابع اهل سنت روايات فراوانى دالّ بر رؤيت و تشبيه و تجسيم خداوند وجود دارد كه سابقه آن به قرن اول هجرى و زمان خلفا باز می‌گردد. در مقابل در مكتب اهل‌بيت عليهم‌السلام تنزيه و نفى تشبيه مطرح شده كه روايات امام رضا و امام صادق عليهم‌السلام گواه بر آن است.در اين فصل بررسى تاريخى تجسيم از كعب الاحبار تا كنون صورت گرفته و در ارتباط با هر عصر مطالبى از منابع اهل سنت نقل شده است.تفاسير شيعه و سنى نيز به صورت مقارن بررسى شده است. اگرچه شواهد گواه بر متهم بودن اهل سنت به تشبيه و تجسيم است اما در گذشته و حال، پيكان اين اتهام متوجه شيعه بوده است كه بخشى از آنها در اين نوشتار آمده است.

جلد سوم: " شفاعت "

در آغاز مطالب اين جلد تعاريف شفاعت با استناد به منابع اسلامى و نيز مصادر اديان يهود و نصارى آمده است. تاريخچه اين موضوع در جاهليت نيز در ادامه مورد بررسى قرار گرفته است.

ديدگاه‌هاى مختلف در رابطه با آيات شفاعت در ذيل 13 عنوان دسته بندى گرديده است. از ديگر عناوينى كه در اين فصل به آن پرداخته شده توسعه‌اى كه از سوى علماى أ ربعه اهل سنت در معناى شفاعت صورت گرفته است.

در كتب اهل سنت شفاعتها و محروميتهاى غير معقولى نيز ديده می‌شود كه از منابعى مانند صحاح سته روايت شده است.در بخش انتهایى اين فصل چهار گروه ملائكه، انبيا، علما و شهدا به عنوان كسانى كه صلاحيت شفاعت را دارند معرفى شده‌اند.

جلد چهارم:" توسل "

در ابتداى اين جلد بخش تتمه مبحث شفاعت آمده است كه عناوين آن عبارت است از: محروميت نواصب از شفاعت، شفاعت اهل‌بيت در روز قيامت، قواعد و احكام شفاعت.

بحث توسل با بررسى مفردات آن آغاز شده است.سپس به سابقه توسل در اديان الهى پرداخته و تفاوت توسل و انواع شرك را تبيين مى‌كند.

در مصادر اهل سنت پيامبر اكرم(ص) به عنوان آموزش دهنده توسل به مردم معرفى شده‌اند كه در قالب دعا به اين امر اقدام می‌کرده است.از آنجا كه مصادر شيعه در موضوع مورد بحث كافى و صحيفه سجاديه است مى توان نتيجه گرفت كه اهل‌بيت عليهم‌السلام نيز توسل را در قالب دعا آموزش مى داده‌اند.

وهابيت توسل به نبى اكرم(ص) و اهل‌بيت عليهم‌السلام را به دلائل واهى شرك مى دانند كه در ادامه با استناد به ادله عقلى و نقلى رد شده است.

معرفى نسخه

نسخه موجود به همت " مركز المصطفى للدراسات الاسلامىه " به قطع وزيرى و در مجموع 1779 صفحه منتشر شده است.فهرست اهم مصادر نيز در پایان جلد اول آمده است.

منابع مقاله

متن كتاب