خلاصة الألفاظ جامع العلوم
خلاصة الألفاظ جامع العلوم، یا «ملفوظات مخدوم جهانیان جهانگشت»، مشتمل بر مسائل عرفانی و اخلاقی و سیروسلوکی سید جلالالدین حسین بخاری اچی (785-707ق)، ملقب به مخدوم جهانیان، از عرفای سلسله سهروردیه است. این اثر به کوشش سید علاء‌الدین علی بن سعد حسنی (درگذشته 782ق) ترتیب یافته و با تصحیح و حواشی غلام سرور منتشر شده است.
| خلاصة الألفاظ جامع العلوم (ملفوظات حضرت سيد جلال‌الدين بخاري اچي ملقب به مخدوم جهانيان) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بخاری اچی، جلالالدین حسین (نويسنده)
ق‍ری‍ش‍ی، علی بن سعد (گردآورنده) سرور، غلام ( مصحح) سرور، غلام ( مقدمه نويس) |
| ناشر | مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان |
| مکان نشر | پاکستان - اسلام آباد |
| سال نشر | 1371ش - 1412ق - 1992م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | سهروردیه -- آداب و اعمال - آداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14 - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 - مرید و مراد - ذکر عرفانی - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 - اخلاق عرفانی - بخاری اچی، جلالالدین حسین، 707 - 785ق. -- سرگذشتنامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در مقدمه کتاب در توضیح نام مؤلف کتاب پس از اشاره به سفرهای بسیار وی و ملاقات با مشایخ و علما، چنین می‌خوانیم: «... شاید به ملاحظه همین سفرها و تجارب مکتسب هم باشد که به وی «جهانگشت» لقب داده‌اند و سفرنامه‌ای را نیز که از وی باقی مانده و داستان‌ها و حکایات ساختگی بسیاری در آن راه یافته، «سفرنامه جهانیان جهانگشت» خوانده‌اند»[۱].
ماحصل آنچه که از مطالعه کتاب حاضر برمی‌آید و چشمگیر است، همین وسعت قلمرو اطلاعات و آگاهی‌ها و معارف مخدوم جهانیان جهانگشت است که در ساده‌ترین تحلیل‌ها بر دقایق بسیاری احاطه دارد و از جامعیت سرشاری نیز برخوردار است[۲].
آن‌گونه که در مقدمه کتاب آمده، ملفوظات مشتمل بر ابواب و فصول معینی نیست، بلکه مجموعه سخن‌هایی است که شیخ مرشد در مجالس مریدان در موضوعات مختلف می‌گوید. یک نفر از مریدان خاص او سخن‌های شیخ را تحریر می‌کند تا آن عده پیروانی که نتوانسته‌اند در محضر شیخ حضور به‌هم برسانند، مستفید شوند. سخن‌های شیخ مرشد از لحاظ مطالب، متنوع است و می‌توان آنها را به ده قسمت تقسیم نمود: مسائل عرفانی و توضیحات آنها برای استفاده سالکان؛ برنامه‌های نمازها و دعاهایی که شیخ آنها را برای سالکان لازم دانسته است؛ اهمیت ذکر که مهم‌ترین اعمال سالکان است؛ توضیح عملی بعضی از مسائل عرفانی که فهم آنها برای سالکان مشکل است؛ لزوم حصول علوم دینی مانند قرآن حکیم، تفسیر و فقه برای سالکان؛ امتناع ورود در سلوک برای سالکان جاهل که نتیجه آن گمراهی است؛ لزوم متابعت کامل شیخ تا سالکان در حصول مقصود موفق گردند؛ توضیح بعضی از مسائل اخلاقی از جانب شیخ مرشد و لزوم پذیرش اخلاق نیکو برای سالکان؛ نقل آیات قرآنی و احادیث نبوی و حکایات مناسب برای استشهاد بعضی از مسائل عرفان و نقل اشعار عربی و فارسی برای استشهاد بعضی از مسائل عرفانی[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.