امام محمد باقر علیه‌السلام
ابوجعفر محمد بن علی علیه‌السلام ملقب به «باقرالعلوم»، امام پنجم از ائمّه اثناعشر و یکی از چهارده معصوم (علیهم‌السلام) است.
| امام محمد باقر علیه‌السلام | |
|---|---|
| پرونده:NUR......jpg | |
ولادت و نام و نسب
حضرت ابوجعفر، باقرالعلوم، در شهر مدینه تولد یافت و براساس نظر بیشتر مورخان و کتاب‌های روایی تولد ایشان در سال 57ق بوده است. این نقل با روایاتی که نشان می‌دهد امام باقر(ع) به هنگام شهادت جد خویش امام حسین(ع) در سرزمین طف حضور داشته و سه سال از عمرش می‌گذشته است هماهنگی دارد.
در روز و ماه ولادت آن حضرت نیز نقل‌های مختلفی یاد شده است: الف- سوم صفر 57ق ب- پنجم صفر 57ق ج- جمعه اول رجب 57ق د- دوشنبه یا سه‌شنبه اول رجب 57ق.
بیشتر محققان با ترجیح نظریه نخست؛ یعنی سوم صفر آن را پذیرفته‌اند.[۱]
امام محمدباقر(ع) از جانب پدر و نیز مادر، به شجره پاکیزه نبوت منتهی می‌گردد. او نخستین مولودی است که در خاندان علویان از التقای دو بحر امامت(نسل حسن بن علی(ع) و حسین بن علی(ع)) تولد یافت. پدر گرامی ایشان امام علی بن الحسین، زین‌العابدین(ع) و مادر بزرگوار ایشان ام عبدالله، فاطمه دختر امام حسن مجتبی(ع)است.[۲]
عصر امام باقر علیه‌السلام
.jpg)
علم
اخلاق
=شاگردان
برخی دستاوردهای دوران امام باقر عبارتند از:
- تحکیم مبانی عقیدتی و باورهای دینی جامعه اسلامی.
- نقد و تخطئۀ اندیشه‌های انحرافی و باورهای نادرست راه یافته در قلمرو عقاید مسلمانان
- بسط و گسترش فرهنگ فقهی و احکام شریعت
- مبارزه با بکارگیری روشهای غلط در کار اجتهاد و استنباط احکام فقهی
- تربیت شاگردانی کارآمد در میدان فقه و کلام و مباحث اخلاقی و اجتماعی
- رهبری جامعۀ شیعی به سوی اندیشه‌های ناب اسلامی
- حفظ تشکیلات شیعی از خطر انهدام و نابود شدن در زیر چرخهای حاکمیت استبدادی امویان
- ترویج اندیشه‌های اعتقادی - سیاسی شیعه با وجود در پیش گرفتن خط مشی تقیه.
- ارائۀ الگوهای عملی به جامعه اسلامی در زمینه عبادت، زهد، کار و تلاش، علم، اخلاق و حضور مفید و سازنده در اجتماع. و....[۳]
امام باقر در دربار هشام
.jpg)
==شهادت امام باقر(ع) پس از عمری تلاش در میدان بندگی خدا و احیای دین و ترویج علم و خدمات اجتماعی به جامعه اسلامی، در روز هفتم ماه ذوالحجه سال 114ق به شهادت رسید. در سال رحلت و شهادت آن حضرت آرای دیگری نیز وجود دارد. دستهای از مورخان سال 117ق و بعضی سال 118ق و گروه اندکی سالهای 116 و 113 و 111 را یاد کرده‌اند، اما بیشتر منابع تاریخی سال 114ق را متذکر شده‌اند.
منابع روایی و تاریخی علت شهادت آن حضرت را مسمومیت دانسته‌اند، مسمومیتی که دستهای حکومت امویان در آن دخیل بوده است.
از برخی روایات استفاده می‌شود که مسمومیت امام باقر(ع) به وسیلۀ زین آغشته به سم، صورت گرفته است، به گونه‌ای که بدن ایشان از شدت تأثیر سم به سرعت متورم گردید و سبب شهادت آن حضرت شد.
در این که چه فرد یا افرادی در این ماجرای خائنانه دست داشته‌اند، نقل‌های روایی و تاریخی از اشخاص مختلفی نام برده‌اند. بعضی منابع، شخص هشام بن عبدالملک را عامل شهادت آن حضرت دانسته‌اند. بخشی دیگر، ابراهیم بن ولید را وسیلۀ مسمومیت معرفی کرده‌اند. برخی از روایات نیز زید بن حسن را که از دیر زمان کینه‌های عمیق نسبت به امام باقر(ع) داشت، را مجری این توطئه به شمار می‌آورند.
به طور مسلم وفات امام باقر(ع) در دوران خلافت هشام بن عبدالملک رخ داده است؛ زیرا خلافت هشام از سال 105 تا سال 125 هجری استمرار داشتهف و آخرین سالی که مورخان در وفات امام باقر(ع) نقل کرده‌اند 118ق می‌باشد.[۴]
پانويس
منابع مقاله
- ترابی، احمد، امام باقر(ع) جلوۀ امامت در افق دانش، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ چهارم 1387