ابن اقليشی، احمد بن معد
ابن‌اُقْلیشى، ابوالعباس‌احمد بن معد بن عیسى(د550ق/1155م)، محدث، ادیب، لغوی و صوفى اندلسى.
| ابن اقليشی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابن‌اُقْلیشى، ابوالعباس احمد بن معد بن عیسى |
| نام پدر | معد |
| محل تولد | دانیه، اندلس |
| رحلت | 550ق |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | ابن عربى (ابوبکر محمد)، ابن خیره، ابوالقاسم ورد، عبدالحق بن عطیة، ابن عریف، طرطوشى و از پدرش و نیز پدر زنش، ابوالحسن طارق بن یعیش، محمد بن سید بطلیوسى، ابوالحسن بن سبیطة دانى، ابومحمد قلنى، ابوالولید بن دباغ، سلفى و در مکه، ابوالفتح کروخى |
| شاگردان | ابوالحسین بن کوثر، ابن بُيْبَش |
| برخی آثار | النجم من کلام سیدالعرب و العجم، إیضاح المعالي الزاهرات و الإفصاح بحقائق العبارات في شرح الکلمات الباقیات الصالحات، الدر المنظوم فیما یزیل الغموم و الهموم، الکوکب الدري المستخرج من کلام النبي، تفسیر العلوم و المعاني المستودعة في السبع المثاني، الأنباء في حقائق (شرح) الصفات و الأسماء، محاسن المجالس |
محل تولد
در تاریخ مرگ او اختلاف است، پدرش معد از عالمان به‌نام روزگار خود و از مردمان «اقلیش»، یکى از شهرهای اندلس بود، ولى در شهر «دانیه» اقامت کرد و احمد در همان‌جا زاده شد و رشد و کمال یافت.
اساتید
او از ابن عربى (ابوبکر محمد)، ابن خیره، ابوالقاسم ورد، عبدالحق بن عطیة، ابن عریف، طرطوشى و از پدرش و نیز پدر زنش، ابوالحسن طارق بن یعیش، محمد بن سید بطلیوسى، ابوالحسن بن سبیطة دانى، ابومحمد قلنى، ابوالولید بن دباغ، سلفى و در مکه از ابوالفتح کروخى، ادبیات، فقه و حدیث آموخت.
وفات
غالب تاریخ‌نویسان از جمله مقری، آورده‌اند که وی در 542ق از اندلس به شرق آمد و به حج رفت، چندی در آن‌جا درنگ کرد و سرانجام، پس از 547ق به هنگام بازگشت، در قوص صعید مصر درگذشت. بنابراین روشن نیست که وی دقیقاً چه زمانى به مصر بازگشته است، اما یاقوت حموی گوید که ابن اقلیشى در 546ق به مصر رفته است. اگر این گفته یاقوت درست باشد، احتمالاً او هم، پیش از سفر مکه به مصر رفته است، هم پس از آن.
ویژگی‌های علمی و اخلاقی
مورخان، ابن اقلیشى را به زهد، عبادت بسیار و مهارت در دانش‌های گوناگون ستوده و گفته‌اند که در نهایت پارسایى و انزوا مى‌زیست.
شاگردان
در اندلس و مصر و حجاز، حدیث مى‌گفت و برخى نیز مانند ابوالحسین بن کوثر و ابن بُيْبَش از او روایت کرده‌اند.
آثار
ابن اقلیشى دارای آثاری در حدیث، فقه و ادب بوده است که از آن میان: النجم من کلام سیدالعرب و العجم به گفته سرکیس، چاپ شده است. آثار دیگر او به صورت نسخه‌های خطى است، بدین قرار: إیضاح المعالي الزاهرات و الإفصاح بحقائق العبارات في شرح الکلمات الباقیات الصالحات؛ الدر المنظوم فیما یزیل الغموم و الهموم؛ الکوکب الدري المستخرج من کلام النبي؛ تفسیر العلوم و المعاني المستودعة في السبع المثاني؛ الأنباء في حقائق (شرح) الصفات و الأسماء؛ محاسن المجالس. هر چند ظاهراً از دیوان شعر ابن اقلیشى یاد نشده است، اما وی در شعر و شاعری نیز توانا بوده و پاره‌ای از اشعار او در برخى از کتب آمده است[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: یوسفى اشکوری، حسن، ج3، ص34-35
منابع مقاله
یوسفى اشکوری، حسن، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.