المصابيح الساطعة الأنوار
المصابيح الساطعة الأنوار تفسير أهل‌البيت(ع)، مجموعه‌ای است از تفاسیر زیدی از قرن اول تا سوم هجری، نوشته زید بن علی بن الحسین(ع) (75 یا 78 یا 80-122ق)، قاسم بن ابراهیم (196-246ق)، محمد بن قاسم (متوفی 284ق) و الهادي‌إلی‌الحق یحیی بن حسن (245- 298ق) و... که با اشراف عبدالله بن احمد بن ابراهیم شرقی (1062ق) و تحقیق محمد قاسم هاشمی و عبدالسلام عباس وجیه، منتشر شده است.
| المصابيح الساطعة الأنوار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شرفی، عبدالله بن احمد (نويسنده)
هاشمی، محمد قاسم عبدالله (محقق) وجیه، عبدالسلام بن عباس ( محقق) هاشمی، صلاح بن محمد ( ناظر) رسی، قاسم بن ابراهیم ( نويسنده) ابن قاسم غزی، محمد بن قاسم ( نويسنده) هادی الی الحق، یحیی بن حسین ( نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | تفسیر أهل البیت علیهم السلام |
| ناشر | مکتبة التراث الإسلامي |
| مکان نشر | یمن - صعده |
| سال نشر | 1433ق - 2012م |
| چاپ | 3 |
| موضوع | تفاسير زيديه -- قرن 3ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | 6م4ش 99/7 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این تفسیر، ازآنجاکه مجموعه‌ای از تفاسیر زیدی از قرن اول تا سوم است، دارای مؤلفان سه‌گانه، بلکه چهارگانه است و از سویی این تفسیر موسوعه‌ای از آثار قرآنی اهل‌بیت(ع) در مدرسه زیدیه است که در مجموعه‌ای گردآوری شده و به‌صورت ترتیبی آیات در کنار هم قرار گرفته است[۱].
این مجموعه تفسیری، از امامان معروف زیدیه به حساب می‌آید و قداست خاص دارد که افزون بر افراد یادشده، افراد دیگری در نگارش آن نقش دارند؛ مانند ابوالفتح دیلمی (متوفی ۴۵۰ق) و حسین بن قاسم عیانی (۳۷۶-404ق) که حوزه گسترده‌ای از قرن دوم تا تفاسیر قرن پنجم را شامل می‌شود و توسط علامه شرفی، یعنی در قرن یازدهم گردآوری شده و پنج جلد آن از سوره فاتحه آغاز و تا سوره روم شامل می‌شود؛ البته با ترتیب خاصی که از آخر قرآن شروع و به سمت اول قرآن، تفسیر ادامه می‌یابد و البته در اصل هفت جلد است و اگر با این شیوه ادامه پیدا کند، شاید به ۱۲ جلد برسد[۲].
نکته قابل توجه اینکه در تفسیر قاسم بن ابراهیم، برخلاف تفاسیر دیگر، به‌جز سوره حمد، بر مبنای آخر به اول است؛ یعنی از سوره الناس و فلق و اخلاص و شمس و الضحی ادامه می‌یابد[۳].
روش تفسیری مفسران، بر اساس تفسیر قرآن به قرآن و قرآن به سنت و قرآن با اتکای لغت عرب و واژه‌شناسی و عقل و گرایش‌های عقلانی و برهانی و استدلالی است، تا آنجا که محقق کتاب، این گرایش مفسران را ممتاز از دیگر تفاسیر آن دوره می‌داند؛ به‌ویژه در عصری که به تعقل توجه نمی‌شده و باعث انحراف در عقاید و ابتلای به عقایدی همچون تجسیم، تشبیه، جبر و امور دیگر گشته است[۴].
پانویس
منابع مقاله
ایازی، سید محمدعلی، «شناخت‌نامه تفاسیر»، تهران، نشر علم، چاپ اول، 1393.