الاستذکار

الاستذكار، با نام کامل «الاستذكار الجامع لمذاهب فقهاء الأمصار و علماء الأقطار في ما تضمنه «الموطأ» من معاني الرأي و الآثار و شرح ذلك كله بالإيجاز و الاختصار»، اثر ابوعمر یوسف بن عبدالله بن محمد بن عبدالبر نمری اندلسی (368-463ق)، کتاب فقهی مفصلی است در 30 جلد، دربردارنده نظرات و فتاوی همه فقها با محوریت و شرح آنچه در «الموطأ» ابوعبدالله مالک بن انس اصبحی (۹۳-۱۷۹ق) آمده است. کتاب با تحقیق عبدالمعطی امین قلعجی، منتشر شده است.

الاستذکار
پدیدآوران	ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله (نويسنده) قلعجی، عبدالمعطی امین (محقق)
ناشر	العارف ** دار قتیبة للطباعة و النشر و التوزیع
مکان نشر	سوریه - حلب ** سوریه - دمشق ** لبنان - بیروت ** مصر - قاهره
سال نشر	1414ق - 1993م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	30
کد کنگره	/م۲ م۸۰۲2 117/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شکی نیست که اثر حاضر، نوع جدیدی از کتب فقهی است؛ زیرا مؤلف در آن، روشی بی‌سابقه را در پیش گرفته است. وی با بهره‌گیری از بهترین امتیازات در روش‌های فقهی و حدیثی، فقه اسلامی را به‌گونه‌ای خاص ارائه کرده و در این سبک، خلاقیت داشته و به‌طور کلی، در این نگارش، نوآور بوده است. احادیث و روایات مذکور در کتاب، مسند بوده و مؤلف در کتاب خود، حدیث، اثر، گفتار و یا حکایتی را ذکر نکرده، مگر آنکه همراه با سند بوده و آن را طبق روش‌های شناخته‌شده تحمل، دریافت کرده باشد.

نویسنده دقت زیادی به متن داشته و سعی نموده است تفاوت‌های لفظی را در متون مشابه، آشکار ساخته و غرابت آنها را توضیح دهد و همچنین علل و اغتشاشات آنها را بیان نموده و معانی آنها را تبیین نماید و آنچه را که از آنها، استنباط می‌شود و نیز ظرافت‌ها و اشاراتی که در آنها وجود دارد را به‌خوبی آشکار سازد.

اثر حاضر، علاوه بر احادیث کتاب «الموطأ» که به دو هزار حدیث نمی‌رسد، بیش از شصت هزار حدیث و روایت را در خود جای داده که شامل تمام احادیث سنت و احکام و فقه بوده و نویسنده با این ثروت حدیثی فراوان، به تدوین فقه اسلامی پرداخته است.

این کتاب، دارای ویژگی‌های متمایزی است که آن را از سایر آثار این بخش، متمایز ساخته است. شاید مهم‌ترین چیزی که در مورد این کتاب، باعث منحصربه‌فرد شدن آن شده، علاوه بر ویژگی‌های مربوط به موضوع و ماهیت کتاب، شخصیت بارز و برجسته مؤلف آن باشد؛ زیرا وی محدثی سرشناس و فقیهی متعادل است که در میان حدیث‌پژوهان عصر خویش، پیشتاز بوده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.