أخبار الجمل

أخبار الجمل، از آثار راوی و تاریخ‌نگار نامور قرن دوم هجری قمری، لوط بن یحیی غامدی ازدى، مشهور به ابومخنف (متوفای 157ق)، است که حوادث جنگ جمل (بین ناکثین و امام علی(ع) سال 36ق، در حوالی بصره) را به‌صورت روایی و بدون تحلیل گزارش می‌کند. قیس بهجت عطار، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای مفید نوشته است.

أخبار الجمل
پدیدآوران	ابومخنف، لوط بن یحیی (نويسنده) عطار، قیس (محقق)
ناشر	عبدالله الیاسی (شارح)
مکان نشر	عراق - کربلای معلی
سال نشر	1439ق - 2017م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• به‌گفته ناشر، این کتاب دارای یکی از نادرترین نسخه‌های خطی است و ابومخنف یکی از قدیمی‌ترین تاریخ‌نگارانی است که به بیان وقایع جنگ جمل می‌پردازد و هرچه نویسنده به زمان حادثه نزدیک‌تر باشد، گزارش او احتمال بیشتری در واقع‌نمایی دارد و به همین جهت، مورخان پیشین شیعه و سنی به این اثر در نقل حوادث جنگ مذکور، اعتماد کرده‌اند.

نسبت کتاب

• قیس بهجت عطار بعد از بررسی ادله و شواهد و قرائن سرانجام به این نتیجه رسیده است که این کتاب به احتمال راجح نزدیک به قطع و یقین، نوشته ابومخنف است و شاید یکی از راویان از او، ابن اعثم کوفی باشد....
• محقق کتاب، 10 مورد از حوادثی را مطرح کرده که در این اثر آمده، ولی در سایر منابع نیامده است.

ساختار و محتوا

• این اثر، بدون تقسیم به بخش یا فصل و مانند آن، به بررسی مسائل مرتبط با جنگ جمل پرداخته است؛ از جمله: حوادث بعد از قتل عثمان، دشنام‌گویی ولید بن عقبه و طلحه و زبیر، آغاز مخالفت طلحه و زبیر با امام علی(ع)، اجازه گرفتن طلحه و زبیر برای رفتن به عمره، مشارکت طلحه و زبیر و عایشه در پیمان‌شکنی، امّ‌سلمه عایشه را از جنگیدن با امام علی(ع) برحذر داشت، کسانی که مردم را از همراهی با امام علی(ع) دور می‌کردند و موضع مالک اشتر نسبت به آنان، خودداری مهاجران و انصار از همراهی با ناکثین، عایشه و «سگ‌های حَوأب»، اختلاف داخلی ناکثین در مسئله امامت جماعت، نامه عایشه به حفصه، خطبه امام علی(ع) در نزدیکی بصره.

نمونه مباحث

• احنف به امام علی(ع) نوشت: اگر بخواهی همراه با 200 اسب‌سوار به یاری تو می‌آیم و اگر بخواهی 4000 شمشیرزن را از جنگ با تو بازمی‌دارم. پس امام علی(ع) پاسخ داد: شمشیرزنان را بازدار و همین یاری کافی است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.