تجانی، عبدالله بن محمد
عبدالله بن محمد تِجانی (بین سالهای ۶۷۰-۶۷۵ ـ پس از ۷۱۸ق / ۱۳۱۸م)، نویسنده، فقیه، شاعر، سفرنامه‌نویس مشهور تونسی قرن هشتم در عصر حفصیان(۶۲۵-۹۸۱ق) که سفرنامه او با نام «رحلة التجاني» منتشر شده است.
| تجانی، عبدالله بن محمد | |
|---|---|
 | |
| نام پدر | محمد |
| ولادت | بین سالهای ۶۷۰-۶۷۵ |
| محل تولد | تونس |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | |
| برخی آثار | رحلة التجاني |
زادروز
ابومحمد عبدالله بن محمد بن احمد در تونس مابین سالهای 670 تا 675 (1272-1276م) متولد شد.
تحصیل
وی از تربیت پدرش که عالمی ادیب بود برخوردار گردید و خواندن و نوشتن را آموخت. هنوز کودک بود که در دروس اساتید تفسیر و حدیث و انواع علوم حضور می‌یافت.
اساتید
- علامه مغربی ابوبکر بن عبدالکریم عوفی (متوفی 698ق)؛
- ابوالقاسم بن ابی‌محمد عبدالوهاب کلاعی؛
- ابوعلی عمر بن محمد بن علوان تونسی (متوفی 710ق).
فعالیت‌ها
تجانی از همان جوانی در دیوان انشا مشغول به کار شد. او در زمان حکومت سلطان محمد معروف به ابی‌عصیده در ابتدای قرن هشتم در زمره ادبا و اصحاب قلم درآمد. خیلی در دیوان نبود که نشانه‌های نبوغ او ظاهر گردید و نزد امیر ابویحیی زکریا بن لحیانی جایگاهی یافت و در زمره خواص نویسندگانش درآمد. امیر به هنگام تصمیم به پیکار با غاصبین جزیره جربه در نیمه سال 706ق (1306م)، تجانی را مصاحب خود کرد و اشراف بر نامه‌هایش را به او تفویض نمود.
با مرگ ابوعصیده در سال 709ق، نزاع در خانواده حفصیه بالا گرفت و هریک از اعضای خاندان تصمیم به تصاحب تخت شاهی را داشت.
وفات
از او و خانواده‌اش بعد از 717ق، اطلاعی در دست نیست. به‌احتمال زیاد افراد برجسته خاندان تجانی که مشارکت فعالی در مقاومت انقلابی داشته‌اند، در آن حوادث خونین کشته شده‌اند و عبدالله نویسنده «رحلة التجاني» پیشاپیش ایشان بوده است[۱].
برخی تاریخ درگذشت او را ۷۲۱ق / ۱۳۲۱م نوشته‌اند اما حسن حسینی عبدالوهاب در رحلة این ادعا را بی‌اساس خوانده است. عبدالله ظاهراً فرزندی به نام علی داشته است، اما از احوال او اطلاعی دردست نیست.[۲]
آثار
- أداء اللازم في شرح مقصورة حازم؛
- الوفا ببيان فوائد الشفا؛
- الدر النظيم؛
- تقييد علی صحيح مسلم؛
- تقييد علی المسند الصحيح للبخاري؛
- نفحات النسرين في مخاطبة ابن شبرين؛
- علامة الكرامة في كرامة العلامة؛
- تحفة العروس و نزهة النفوس[۳].
پانویس
- ↑ ر.ک: حسینی عبدالوهاب، حسن، صفحات که - لو
- ↑ ر.ک: نظری منظم، هادی، ج14
- ↑ ر.ک: همان، صفحات لط - مج
منابع مقاله
- حسینی عبدالوهاب، حسن، مقدمه کتاب «رحلة التجاني»، عبدالله بن محمد تجانی، تونس، الدارالعربية للكتاب، 1981م.
- بهرامیان، علی، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج14، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.