خبیصی، محمد ابراهیم
محمدابراهیم خبیصی (زنده در ۱۰۲۵ق)، از نویسندگان قرن یازدهم هجری است. او از منشیان بانفوذ حکومت گنجعلی‌خان در کرمان بوده است. «تاریخ سلجوقیان و غزّ در کرمان»، اثر معروف اوست.
| محمد ابراهیم خبیصی | |
|---|---|
 | |
سرگذشت
میرزا محمدابراهیم، مؤلف «تاریخ سلجوقیان و غز در کرمان»، از سادات خبیص است که در نواحی شرقی کرمان سکونت داشته و از نوادگان قاوردشاه، بنیان‌گذار سلسله سلجوقیان می‌باشد.
خبیصی در زمان حکومت گنجعلی‌خان در کرمان که توسط شاه عباس صفوی به‌عنوان حاکم کرمان انتخاب شده بود، در دستگاه حکومتی حضور داشت. محمدابراهیم، مردی دانشمند بود. با تبحری که در ادبیات و نوشتن و تحریر داشت، وارد دستگاه حکومتی گنجعلی‌خان شد و در تمام دوران حکومتی گنجعلی‌خان از منشیان بانفوذ او بشمار می‌رفت. گنجعلی‌خان به کمک او توانست مسائل بلوچستان را حل و فصل کند؛ چراکه از نفوذی که محمدابراهیم در سیستان و بلوچستان داشت، برای حل مشکلات آنجا استفاده کرد.
«تاریخ سلجوقیان و غز در کرمان»، بر گرفته از کتاب «بدایع الازمان» افضل‌الدین است که در سال 1025ق، نگاشته شده است. به‌خاطر استفاده او از کتاب «بدایع الازمان» افضل‌الدین کرمانی، مهدی بیانی مصحح «بدایع الازمان» به محمدابراهیم خبیصی تاخته که چرا مطالب مورخ دیگر را در کتاب خود گنجانده است. این موضوع یکی از نکات ضعف کتاب سلجوقیان و غز در کرمان را می‌رساند. باستانی پاریزی در این مورد با مهدی بیانی مخالف است. او محمدابراهیم را یک نویسنده امین می‌داند. باستانی پاریزی معتقد است که سعی و تلاش محمدابراهیم خبیصی بوده که یکی از تواریخ محلی مهم کرمان به نام «بدایع الازمان» از بین نرود و اعلام می‌دارد که محمدابراهیم ادعای نگارش مطالب «بدایع الازمان» را نداشته و هرجا از «بدایع الازمان» مطلبی نوشته از قول افضل‌الدین نقل کرده و شیوه امانت‌داری را به‌جا آورده است.
یکی از انگیزه‌های محمدابراهیم از نگارش کتاب سلجوقیان و غز در کرمان این بوده که مطالبی را در مورد آبا و اجداد خود که سلاجقه کرمان بودند به رشته تحریر درآورد. او قصد داشته از اقدامات سلاجقه کرمان شرح حالی بنویسد[۱].
آثار
سلجوقیان و غزّ در کرمان.
پانویس
- ↑ ر.ک: بلوچی، ابراهیم؛ دیانت‌جو، صالح؛ انصاری، رهام، ص98-99
منابع مقاله
بلوچی، ابراهیم؛ دیانت‌جو، صالح؛ انصاری، رهام، «منابع تاریخ محلی کرمان در دوره اسلامی تا پایان عصر قاجار»، پژوهش در تاریخ، پاییز 1391، شماره 8، ص87 تا 111: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1407084