تاريخ ثغرعدن
تاريخ ثغر عدن، اثر ابومحمد عبدالله طیب بن عبدالله بن احمد ابی‌مخرمه (870-947ق)، ادیب، مورخ یمنی و فقیه شافعی، کتابی است ارزشمند در تاریخ محلی عدن که در نوع خود از مهم‌ترین و معتبرترین تواریخ محلی بشمار می‌آید که به‌همراه «نخب من تواريخ ابن المجاور و الجندي و الأهدل»، منتشر شده است.
| تاريخ ثغرعدن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابو مخرمه، عبدالله طیب بن عبد الله (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | نخب من تواریخ إبن المجاور و الجندي و الأهدل |
| ناشر | مکتبة مدبولي |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1411ق - 1991م |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /ع45 الف2 247 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اثر حاضر، تعلیقه‌ای است لطیف در باب تاریخ سرحد عدن که در دو جلد ارائه شده است: جلد اول، در بیان هر آنچه درباره عدن از آیات، احادیث و... آمده است و نیز بناها، باروها و... می‌باشد. از جمله آیاتی که مؤلف معتقد است پیرامون عدن نازل شده، آیه 45 سوره حج است که می‌فرماید: «فَكأَينْ مِنْ قَرْيةٍ أَهْلَكنَاهَا وَ هِي ظَالِمَةٌ فَهِي خَاوِيةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ» (پس چه‌بسیار شهر و دیاری که ما اهلش را در آن حال که به ظلم و ستم مشغول بودند، به خاک هلاک نشاندیم و اینک آن شهرها از بنیاد ویران است و چه چاه و قنات‌های آب که معطل بماند و چه قصرهای عالی بی‌صاحب گشت). به باور نویسنده، «بئر معطله»، همان چاه «رس» واقع در عدن است که مال قومی از بقایای قوم ثمود بوده است[۱].
قسم دوم، در بیان شرح احوال دانشمندان، امیران و... می‌باشد که به عدن وارد شده و یا در آن می‌زیسته‌اند. در این رابطه، 322 نفر از این افراد، معرفی شده‌اند که به‌اضافه افرادی که در حواشی کتاب ذکر شده‌اند، تعدا آنها به 357 نفر می‌رسد. این شرح حال‌ها معمولا مختصر و موجز بوده و به‌ندرت از چندین سطر، تجاوز می‌کند. اسامی افراد، به‌ترتیب حروف الفبا ذکر شده و در هر مورد، ابتدا به نام و نسب افراد اشاره و سپس، اطلاعات مختصری پیرامون شغل، تحصیلات و اقدامات مهمی که در زندگی انجام داده‌اند، ارائه شده و در پایان، تاریخ ولادت و وفات آنها، در صورت معلوم بودن، ذکر گردیده است. از جمله این افراد، می‌توان از ابواسحاق ابراهیم بن احمد بن اسعد اصبحی شافعی، ابواسحاق ابراهیم بن ادریس بن حسن ازدی، ابراهیم بن بشاره صوفی عدنی و ابوالعباس احمد بن ابراهیم بن سالم بن مقبل بن اسعد بن علی بن ابی‌هیصم، نام برد[۲].
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.