تاريخ اليمن
تاريخ اليمن یا طبق الحلوی و صحاف المنّ و السلوی، از آثار ادیب، مورخ و اندیشور زیدی قرن دوازدهم هجری قمری، عبدالله بن على بن محمد حسنی، مشهور به عبدالله بن علی وزیر (۱٠۷٤-۱۱٤۷ق)، تاریخ یمن در دوره استقلال از سیطره امپراطوری عثمانی (1046-1090ق) را در قالب نثر مسجّع ترسیم می‌کند. محمد عبدالرحیم جازم، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند و روشمند نوشته است.
| تاريخ اليمن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | وزیر،عبد الله بن علی (نويسنده) جازم، محمد عبدالرحیم (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | تاریخ طبق الحلوی و صحاف المن و السلوی ** خلال القرن الحادي عشر الهجري - السابع عشر الميلادي 1045- 1090هـ 1635- 1680م |
| ناشر | دار المسيرة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1405ق - 1985م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ی87 و4 247 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اسم کتاب
در عنوان «طبق الحلوی و صحاف المَنّ و السَلوی»، از باب تشبیه معقول به محسوس، کتابی که اطلاعات سودمند تاریخی دارد، به «سینی پُر از حلوا و شیرینی و حوضی سرشار از ترنجبین و بلدرچین» تشبیه شده است. همچنین در روی جلد، سال 1045ق، اشتباه است و نویسنده خودش تصریح کرده که از سال 1046ق، شروع کرده است[۱].
هدف و روش
- «مركز الدراسات و البحوث اليمني»، یادآور شده است: نویسنده در این اثر، تاریخ‌نویسی را به‌صورت ثبت خاطرات روزانه و لحظه‌به‌لحظه نوشته و حتی به حوادث طبیعی (مانند خسوف، کسوف، زلزله و فرونشست زمین) نیز پرداخته و روش دشوار مسجّع‌نویسی را برگزیده و در این راه به سختی‌ها افتاده و گرفتار تکلف‌ها شده؛ به‌ویژه آنگاه که واژگان غریب و نادر آورده و گاه سخن را مبهم و نامفهوم رها ساخته است[۲].
- محمد عبدالرحیم جازم، بعد از شرح ویژگی‌های نسخه‌های خطی این اثر، افزوده است:
- در همه نسخه‌ها، عنوان کتاب این است: «تاريخ طبق الحلوی و صحاف المنّ و السلوی»؛ جز در یک نسخه که به‌جای «تاریخ»، کلمه «کتاب» دارد.
- در همه نسخه‌ها، از سال 1055ق، غفلت شده و بعد از سال 1054ق، سال 1056ق، آمده است و این مطلب، به این معنا است که نویسنده خودش حوادث این سال را به فراموشی سپرده است و اشکال از ناسخان نیست[۳].
ساختار و محتوا
نویسنده در این اثر، مطالبش را به‌ترتیب زمانی از حوادث سال 1046ق تا 1090ق، نوشته است.
نمونه مباحث
- سال 1075ق، در ماه رجب، مردی در کوه جُبَع آشکار شد که مردم را صدا می‌زد و موعظه می‌کرد و گاه خودش را عبدالله و گاهی، واعظی شریف و زمانی، مهدی موعود(عج) می‌نامید...؛ درحالی‌که این زمانه مهدی(عج) نیست و او از مکه ظهور می‌کند و...[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.