النبذة اللطيفة في مباحث شريفة في تاريخ مكة المشرفة و المدينة المنورة و بيت‌المقدس
النبذة اللطيفة في مباحث شريفة في تاريخ مكة المشرفة و المدينة المنورة و بيت‌المقدس، از آثار محدث و فقیه شافعی مصری قرن یازدهم هجرى قمری، ابوالعباس، شهاب‌الدین احمد بن احمد بن سلامه قلیوبی (متوفای ١٠٦٩ق)، پیشینه تاریخی و فضیلت شهرهای مذکور و مسائل مرتبط با آن را توضیح می‌دهد. سعید عبدالفتاح، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای مفید نوشته است. نام دیگر کتاب حاضر، «النبذة اللطيفة في بيان مقاصد الحجاز و معالمه الشريفة» است و برخی از ناسخان، عنوان آن را «رسالة في فضائل مكة و المدينة و البيت الحرام و القدس الشريف»، ثبت کرده‌اند.
| النبذة اللطيفة في مباحث شريفة في تاریخ مکة المشرفة و المدینة المنورة و بیت المقدس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قلیوبی، احمد بن احمد (نويسنده) عبدالفتاح، سعید (محقق) |
| ناشر | مکتبة نزار مصطفی الباز |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] |
| سال نشر | 1417ق - 1997م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- شهاب‌الدین احمد قلیوبی با تأکید بر اینکه فضیلت و اهمیت مدینه منوره به‌خاطر حضرت رسول(ص) است، افزوده است: این اثر درباره مکه، مدینه و بیت‌المقدس و برگزیده‌ای لطیف است و مسائل شریفی دارد که هیچ فاضلی از آن بی‌نیاز نیست و هیچ عاقلی، ناآگاهی بر آن را نپذیرد...[۱].
- سعید عبدالفتاح نوشته است: کتاب حاضر، باب جدیدی در نظریه‌پردازی و نقادی در موضوع مکه و مدینه به روی پژوهشگران می‌گشاید... و تقسیمی که نویسنده در کتابش آگاهانه ارائه می‌کند، نگرش صِرف روایی و نقل بدون تحلیل نیست و با نگرش تاریخی سازگارتر است؛ هرچند قلیوبی به جهت ضیق مجال نتوانسته نظرش را به‌درستی بپروراند و فقط گاه‌گاهی اشاراتی را به آن مطرح کرده است و در این کتاب، برخی از تغییرات و تحولات مکه و مدینه در طول تاریخ نیز بیان شده است[۲].
ساختار و محتوا
- این اثر، به‌ترتیب از مباحث ذیل تشکیل شده است:
- مقدمه: مرزهای حجاز و مسائل مرتبط با آن؛
- باب اول: مکه مکرمه (5 بحث)؛
- باب دوم: مدینه منوره (8 بحث)؛
- خاتمه: بیت‌المقدس (اسامی و چگونگی بنای آن، اماکن استجابت دعا، فضائل آن، نماز، روزه و زیارت آن و...).
نمونه مباحث
- بیت‌المقدس: در مورد اسامی آن گفته شده است که 30 اسم دارد؛ از جمله «البيت‌المُقَدَّس»؛ زیرا از بتها پاک شده است و «ایلیا» که از نام بانی‌اش آمده است و «رَوشَلم» به معنای دارالسلام (خانه صلح و سلامت) و فرشتگان اولین کسانی بودند که آن را بعد از بنای کعبه با فاصله 40 سال، ساختند...[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.