جمع النهاية في بداية الخير و الغاية
جمع النهاية في بداية الخير و الغاية، اثر ابومحمد عبدالله بن سعد بن احمد بن ابی‌جمره ازدی اندلسی مالکی (متوفی 695ق)، تلخیص روایات صحیح بخاری و حذف اسانید آن می‌باشد که با تحقیق احمد عبدالکریم نجیب منتشر شده است.
| جمع النهاية في بداية الخير و الغاية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بخاری، محمد بن اسماعیل (نويسنده)
ابن ابی جمره، عبدالله بن سعد (خلاصه کننده) نجیب، احمد عبد الکریم ( محقق) |
| عنوان‌های دیگر | جامع الصحیح. برگزیده ** جمع النهاية في بداية الخير و الغاية: و هو مختصر صحیح البخاري |
| ناشر | مرکز نجیبویة للمخطوطات و خدمة التراث |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1429ق - 2008م |
| چاپ | 2 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مؤلف در مقدمه کوتاه خود، به انگیزه تألیف کتاب، اشاره کرده است. وی با توجه به فرموده پیامبر(ص): «من أدی إلی أمتي حديثا واحدا يقيم به سنة، أو يرد به بدعة، فله الجنة» و نیز «من حفظ علی أمتي حديثا واحدا كان له أجر أحد و سبعين نبيا صديقا»، تصمیم به حفظ و نشر احادیث گرفته و بدین منظور، بهترین کتاب را صحیح بخاری یافته است. بدین جهت، به‌منظور تسهیل در حفظ روایات و انتقال آنها به دیگران، تصمیم گرفته است تا مطالب این کتاب را مختصر نموده و با حذف اسانید روایات و روایان آنها، به تسهیل حفظ و تکثیر آنها، کمک کند[۱].
وی بدین منظور، 296 روایت از صحیح بخاری را برگزیده که اولین آنها، درباره کیفیت آغاز وحی به پیامبر(ص) بوده و آخرین آنها، درباره چگونگی ورود اهل بهشت به آن و همیشگی و دائمی بودن نعمت بهشتیان، می‌باشد[۲].
روایات کتاب، به‌واسطه عددی که در داخل [کروشه] قرار گرفته، شماره‌گذاری شده و در کتب و ابواب مختلف، در اختیار خواننده قرار گرفته است؛ از جمله کتاب ایمان که شامل ابواب زیر است: حلاوت ایمان، دوستی یاوران پیامبر(ص) نشانه ایمان، نشانه ایمان بودن احیای شب قدر، نشانه ایمان بودن ادای خمس، محاسبه اعمال به‌واسطه نیات و...[۳].
در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای از محقق افزوده شده که در آن، ضمن معرفی کتاب، به اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در آن، اشاره شده است. این اقدامات بسیار ارزنده بوده و بر اهمیت کتاب، افزوده است که از جمله آنها، عبارتند از:
- ذکر نص کامل کتاب و مقابله احادیث مذکور در آن، با احادیث موجود در صحیح بخاری؛
- مقابله نصوص کتاب با نسخه اصلی آن؛
- اکمال نواقص و اصلاح خطاهای موجود در چاپ نخست؛
- شماره‌گذاری روایات به‌صورت ترتیبی و نیز مشخص کردن شماره روایت در صحیح بخاری؛ بدین صورت که عدد نخستی که در کروشه قرار گرفته، شماره روایت در کتاب حاضر بوده و عدد دوم، شماره روایت در صحیح بخاری است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه.