جلیلی کرمانشاهی، محمدحسین
محمدحسین جلیلى کرمانشاهى (1297-1358ق) متخلص به بیدار، شاعر، ادیب، یکى از افراد شاخص خاندان بزرگ جلیلى و یکى از مفاخر ادبى شهر باستانى کرمانشاه بود.
| نام | جلیلی کرمانشاهی، محمدحسین |
|---|---|
| نامهای دیگر | بیدار کرمانشاهی، محمدحسین
کرمانشاهی، محمدحسین جلیلی، محمدحسین بیدار |
| نام پدر | آیت‌الله حاج شیخ محمدهادى جلیلى |
| متولد | 1297 ش |
| محل تولد | کرمانشاه |
| رحلت | 30 آبان سال 1358ش |
| اساتید | میرزا باقر توحیدى |
| برخی آثار | تاریخ سلسله سلجوقی: زبدة النصره و نخبة العصره |
| کد مؤلف | AUTHORCODE07363AUTHORCODE |
خاندان
پدرش آیت‌اللّه حاج شیخ محمدهادی جلیلی از اجله‌ی علمای کرمانشاه بود و ریاست حوزه علمیه و روحانی آن شهر را به عهده داشت. مادرش بهجة الملوک ملقبه به افتخار‌الدوله فرزند حسینقلى میرزا عمدة السلطنه فرزند علیقلى میرزا صارم‌الدوله فرزند امامقلى میرزا عمادالدوله فرزند محمد على میرزا دولتشاه فرزند فتحعلى شاه قاجار بود.
ولادت
او در سال 1297ش در کرمانشاه متولد شد.
تحصیلات
در همان جا در دبیرستان شاهپور مشغول به تحصیل شد، در سال ۱۳۱۶ش که شادروان "آزاد همدانی" شاعر، رئیس دبیرستان شاهپور کرمانشاه شد، بیدار با ایشان مراوده پیدا کرد و شروع به گفتن اشعاری کرد که به نظر آزاد می‌رسانید.
سال تحصیلی ۱۳۱۸ ـ ۱۳۱۹ش به مدرسۀ دارالفنون تهران رفت و عضو انجمن ادبی آن جا شد. در همان ایام با سید ابوالقاسم انجوی شیرازی آشنا شد و این دوستی تا پایان عمر بیدار دوام داشت. این دو دوست به انجمن حکیم نظامی تحت ریاست شادروان وحید دستگردی راه یافتند.
او در دارالفنون با شاعرانی چون عبرت نایینی، جلال‌الدین همایی، تقی بینش، احمد گلچین معانی و سید کریم امیری فیروزکوهی آشنا شد. پس از اخذ دیپلم در تهران، در سال ۱۳۲۲ش به کرمانشاه رفت و در بانک ملی به کار اشتغال جست. بعد از یازده سال در سال 1333 ش به استخدام وزارت آموزش و پرورش در آمد و به تدریس ادبیات پرداخت که طبیعتا بیشتر موافق ذوق و طبع او بود. در اول تیرماه سال ۱۳۵۵ از خدمت وزارت آموزش و پرورش بازنشسته شد و سال بعد به تهران آمد.[۱]
وفات
محمدحسین جلیلى کرمانشاهى در 30 آبان سال 1358ش پس از شصت و یکسال زندگى بر اثر بیمارى سرطان مثانه در تهران وفات یافت و در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
آثار
- صرف و نحو یا دستور زبان فارسى
- تاریخ ادبیات از زمان صفویه تا دور مشروطه
- تاریخ خاندان زنگنه که ناتمام مانده است.
- ترجمه فارسى کتاب زبدة النصرة و نخبة العصرة تألیف بندارى اصفهانى که در تاریخ سلسله سلجوقیان می‌باشد.
- تألیف بخش دوم کتاب کرمانشاهان باستان.
- منتخب غزلیات شباب کرمانشاهى.
- تاریخ اوقاف در کرمانشاه که این نیز ناتمام مانده است.
- دیوانى نیز از او به یادگار مانده در حدود دو هزار بیت مشتمل بر انواع شعر که اغلب غزلها، حاکى از احساسات رقیق و عواطف لطیف و شور و حال گوینده است.