سدوسی، يعقوب بن شيبه
ابویوسف یعقوب بن شیبه سدوسی (188-262ق)، محدث و راوی قرن دوم هجری و از شاگردان احمد بن حنبل بوده است. آثار و کلماتش در «الموسوعة العلمية الشاملة عن الإمام الحافظ يعقوب بن شيبة السدوسي» گردآوری شده است.
| ابويوسف, يعقوب بن شيبه | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابویوسف یعقوب بن شیبه سدوسی بصری |
| نام پدر | شیبه |
| ولادت | 188، 184 و 182ق |
| محل تولد | بصره |
| محل زندگی | بصره- بغداد |
| رحلت | 13 ربیع‌الاول 262ق |
| پیشه | محدث و راوی |
| اطلاعات علمی | |
| اساتید | |
| شاگردان | |
| برخی آثار | مسند عمر بن الخطاب |
زادروز و زادگاه
در تاریخ ولادت وی اختلاف است؛ بدین صورت: 188 (که خطیب در تاریخش آورده است)، 184 و 182، اما قول اول ارجح است.
در رابطه با وطنش خطیب بغدادی می‌نویسد: «او از اهل بصره است که در بغداد سکونت یافت و حدیث گفت». سمعانی در انساب نیز همین اعتقاد را دارد[۱].
خانواده
در رابطه با خانواده او مطالب زیادی وجود ندارد؛ غیر از اینکه خانواده‌اش و از جمله برادرش علی بن شیبه اهل علم بوده‌اند[۲].
تحصیل، مشایخ و اساتید
آنچه دلالت بر اشتیاق یعقوب بن شیبه بر طلب علم دارد، کثرت اساتید او که بالغ بر دویست‌وپنجاه تن می‌شود[۳]، همچنین سؤالات دقیقی است که در حدیث و علوم حدیث از اساتیدش می‌پرسیده است[۴].
ظاهراً از هجده‌سالگی به طلب حدیث پرداخت و از علی بن عاصم و یوسف بن یعقوب حدیث شنید[۵]. از مهم‌ترین اساتید او هستند:
- علی بن عبدالله بن جعفر، معروف به ابن مدینی (متوفی 234ق)؛
- احمد بن محمد بن حنبل (متوفی 241ق)؛
- احمد بن معذل بن غیلان عبدی بصری؛
- حسن بن عثمان بغدادی، معروف به زیادی (متوفی 242ق)[۶].
شاگردان
عجیب آنکه شاگردان یعقوب بن شیبه اندکند؛ از آن جمله‌اند:
- محمد بن احمد بن یعقوب بن شیبه (متوفی 331ق)؛
- یوسف بن یعقوب بن اسحاق ازرق انباری (متوفی 329ق)؛
- ابراهیم بن عبدالله بن مسلم کجی بصری (متوفی 292ق)[۷].
وفات
همه مصادری که شرح حال ابن شیبه را آورده‌اند، تاریخ وفاتش را 13 ربیع‌الاول 262 ذکر کرده‌اند[۸][۹].
آثار
احمد بن کامل قاضی، یعقوب بن شیبه را «كثير الرواية و التصنيف» دانسته است؛ لکن هیچ یک از کسانی که شرح حال او را نوشته‌‌اند، از آثارش نام نبرده‌اند[۱۰].
علی بن عبدالله صیاح آثار و کلمات سدوسی را در «الموسوعة العلمية الشاملة عن الإمام الحافظ يعقوب بن شيبة السدوسي» گرد آورده است.
پانویس
منابع مقاله
- صیاح، علی بن عبدالله صیاح، «الموسوعة العلمية الشاملة عن الإمام الحافظ يعقوب بن شيبة السدوسي»، ریاض، دار أضواء السلف، الطبعة الأولی، 1425ق/2005م.
- پایگاه جامع تاریخ