تاريخ يحيى بن معين
تاريخ يحيی بن معين، مشتمل بر اخبار و سخنان یحیی بن معین (158-233ق) به روایت ابوالفضل عباس بن حاتم دوری بغدادی (185-271ق)، شاگرد ابن معین است. در ادامه این اثر، کتاب دیگری با عنوان «ملحق بكلام يحيی بن معين» به روایت «ابوخالد یزید بن هیثم بن طهمان» ارائه شده است. مقدمه و تحقیق و پانوشت‌‌های کتاب به قلم عبدالله احمد حسن است.
| تاريخ يحيى بن معين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یحیی بن معین (نويسنده)
دوری بغدادی، ابو الفضل عباس بن محمد بن حاتم (نويسنده) ابن طهمان، ابو خالد یزید بن هیثم (نويسنده) حسن، عبد الله احمد (محقق) ابن طهمان، ابو خالد یزید بن هیثم (مقدمه‌نويس) مکتب الدراسات الإسلامیة لتحقیق التراث (سایر) |
| ناشر | دار القلم |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP۱۱۵/ی۳ت۲ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در ابتدای کتاب، پس از مقدمه‌ای کوتاه از محقق، شرح حال یحیی بن معین و آثار او ذکر شده است[۱].
یحیی بن معین، به معنای متعارف امروزین کتابی تألیف نکرده است، بلکه شاگردانش معارفی را که از او شنیده‌اند، تدوین و تألیف کرده‌اند. بیشتر این مباحث در موضوع «جرح و تعدیل» و «علل احادیث» و مباحث مرتبط با آنهاست. کتاب التاريخ نوشته ابوالفضل عباس بن حاتم دوری از آن جمله است[۲].
در این کتاب، شرح حال افراد به‌همراه اطلاعاتی درباره جرح و تعدیل، اسامی صاحبان کنیه‌ها و برعکس، نسب برخی راویان، تعیین صحابی یا تابعی بودن و راویان برخی اشخاص بیان شده است.
با بررسی کتاب چنین به دست می‌آید که نظام طبقاتی و تنظیم در این اثر بر اساس شهرها انجام شده است و بر این اساس صحابه را از تابعان و راویان پس از آنها جدا ساخته و افزون بر این، به‌گونه‌ای نسبی، افراد پس از صحابه (تابعان و دیگران) را بر اساس شهرها مرتب کرده است. لازم به ذکر است که دوری در این کتاب به‌غیر از نقل آرای استادش، یحیی بن معین، برخی اطلاعات را نیز خود بر کتاب افزوده است؛ ازاین‌رو، وفات یحیی بن معین و احمد بن حنبل (متوفی 241ق) هم در آن گزارش شده است. همچنین به دلیل ملازمت طولانی دوری با یحیی بن معین، آخرین آرای ابن معین بدون اختلاف نقلیات در آن آمده است[۳].
در این نسخه از کتاب، 5414 مورد از سخنان و اخبار یحیی بن معین به نقل از عباس بن حاتم دوری در دو جلد ارائه شده است. پس از آن نیز در ملحق کتاب، 407 سخن دیگر به نقل از یزید بن هیثم بن طهمان ذکر شده است.
تصحیح این کتاب با استفاده از نسخه احمد محمد نور که از تنها نسخه خطی اثر استفاده کرده به انجام رسیده است. محقق، مطالب متن را شماره‌گذاری کرده و نصوص را – در حد توان - به کتبی که از آنها نقل شده ارجاع داده است. فهرست اعلام ذکرشده در کتاب را نیز برای جستجوی آسان‌تر ارائه کرده است[۴].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه محقق.
- تقی‌الدین، احمد، «الإمام يحيی بن معين»، الأزهر، السنة التاسعة و الستون، محرم 1417، الجزء 1، ص24 تا 31.
- رحمان‌ستایش، محمدکاظم، «کتب رجال اهل سنت»، قم، دانشگاه قرآن و حدیث، مرکز آموزش الکترونیکی.