ابن رومی، علی بن عباس
ابوالحسن علی بن عباس بن جریج (جورجیس/جورجیوس) بغدادی (۲۲۱_۲۸۳ق)، مشهور به ابن رومی و ابن جریج، از ادبا و شعرای شیعی عصر عباسی است. وی قصایدی در وصف اهل‌بیت(ع) سروده است. دیوان اشعار مفصل او در سه جلد منتشر شده است.
| ابن رومی، علی بن عباس | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابوالحسن علی بن عباس بن جریج بغدادی |
| نام پدر | عباس |
| ولادت | ۲۲۱ق |
| محل زندگی | بغداد |
| رحلت | 283 یا 284ق |
| مدفن | مقبره باب البستان در بغداد |
| دین | اسلام |
| مذهب | تشیع |
| پیشه | ادیب، شاعر |
| اطلاعات علمی | |
| معاصرین | یحیی بن عمر علوی |
| برخی آثار | ديوان ابن الرومي |
نسب
ابن رومی دو نژاد ایرانی و رومی را از ناحیه پدر و مادر نسب می‌برد. نیاکانش رومی یا طبق سروده خودش یونانی و مادرش حسنه، بانویی صالح و پرهیزگار از خراسان و دختر عبدالله سجزی بود که در کهن‌سالی درگذشت. پدرش با برخی دانشمندان و ادیبان، از جمله ابوجعفر محمد بن حبیب بن امیه بغدادی (م 245ق) دوستی و آمدوشد داشت.
تحصیل
محمد بن حبیب، علی بن رومی را به‌خاطر هوش و زیرکی‌اش مورد عنایت قرار داده و به تعلیم و آموزش وی پرداخت. ازآن‌پس خود ابن رومی به دلیل علاقه‌ای که به کسب علم و دانش داشت، در حلقه‌های تدریس که در مساجد تشکیل می‌شد، شرکت می‌جست. در مناظره‌های علمی و ادبی حضور می‌یافت و با عالمان و کاتبان عصر خویش همنشین می‌گشت. ابن رومی در این راه تا جایی که برایش میسر بود، به حفظ قرآن پرداخت. همچنین گزیده‌هایی از خطبه‌ها و اشعار شاعران را از بَر نمود و به فراگیری ریاضیات و مطالعه کتاب‌های منطق، فلسفه و نجوم همت گماشت؛ به‌گونه‌ای که از سروده‌ها و اشاره‌هایش، توانایی‌های وی به این امور هویداست.
مذهب
گرایش شیعی او از قصیده‌ای که در مدح امیر مؤمنان علی(ع) و قصیده‌ای طولانی که در رثای یحیی بن عمر علوی که در دوره متوکل (خلافت 232-247ق) و مستعین (خلافت 248-251ق)، قیام کرد و در سال 250ق کشته شد، سروده است، آشکار است. او در این قصیده، اهل‌بیت(ع) را می‌ستاید و بنی‌عباس را بدترین پیشوایان می‌داند که حقوق خاندان نبوت را تضییع کرده‌اند. سید بن طاووس هم وی را از شاعران شیعه می‌شمارد.
موطن
ابن رومی سراسر عمر خود را در بغداد گذراند و به‌ندرت که خارج می‌شد، خیلی زود بازمی‌گشت.
وفات
به اتفاق منابع، ابن رومی در سال 283 یا 284ق، در بغداد دار فانی را وداع گفت و در مقبره باب البستان دفن شد[۱].
از نگاه دیگران
آثار ارزشمندی پیرامون زندگانی و حیات شعری او نوشته شده که عبارتند از:
- عبدالمجید حر، عصر و زندگانی علی بن عباس بن رومی را در کتابی با عنوان ابن الرومي، عصره، حياته، نفسيته، فنه من خلال شعره، مورد مطالعه قرار داده است.
- رکان صفدی نیز در ابن الرومي الشاعر المجدد، به معرفی وی پرداخته است.
- عباس محمود عقاد نیز در ابن الرومي، حياته من شعره، به معرفی او و شعرش پرداخته است.
آثار
دیوان ابن رومی.
پانویس
- ↑ ر.ک: واسعی، سید علیرضا، ج1، ص522-524
منابع مقاله
واسعی، سید علیرضا، «دائرة‌المعارف مؤلفان اسلامی»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1390