حديث محمد بن عبدالله الأنصاري
حديث محمد بن عبدالله الأنصاري، مجموعه روایاتی از محدث و قاضی بصره و بغداد در قرن دوم و سوم هجری قمری، ابوعبدالله محمد بن عبدالله انصاری بصری (118-215ق) است که مباحث گوناگون اخلاقی و دینی را بیان می‌کند. این اثر را مفسر و محدث قرن سوم هجری قمری، ابومسلم ابراهیم بن عبدالله کجی بصری (200-292ق)، روایت کرده است. در پایان این اثر، رساله‌ای به نام «فوائد ابن ماسي»، از آثار محدث قرن چهارم هجری قمری، ابومحمد عبدالله بن ابراهیم بن ایوب بن ماسی بغدادی (متوفای 369ق) ضمیمه شده است. پژوهشگر معاصر، مسعد عبدالحمید محمد سعدنی این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و ارزنده نوشته و نویسنده و کتاب حاضر را شناسانده و همچنین پاورقی‌هایی بر آن افزوده و منابع و اسناد روایاتش را استخراج کرده است.
| حديث محمد بن عبدالله الأنصاري | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کجی، ابراهیم بن عبدالله (نويسنده)
ابن ماسی، ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ب‍ن ابراهیم (نويسنده) سعدنی، مسعد عبد الحمید محمد ( محقق) |
| عنوان‌های دیگر | فوائد إبن ماسي عن شیوخه |
| ناشر | أضواء السلف |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1418ق - 1998م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف8ح4 118 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- مسعد عبدالحمید محمد سعدنی، تأکید کرده است که اندیشوران از قدیم به این اثر اهتمام ورزیده‌اند؛ زیرا سندی عالی دارد[۱] و از آثار محمد بن عبدالله انصاری فقط همین کتاب باقی مانده است[۲].
ساختار و محتوا
این اثر، به‌ترتیب از موارد ذیل تشکیل شده است:
نمونه مباحث
- با سند از پیامبر(ص) نقل کرده است که «ويل للذي يحدث ليضحك به القوم فيكذب»[۵]؛ یعنی: وای بر کسی که برای خنداندن مردم، سخن دروغ می‌گوید.
- با سند از انس بن مالک نقل کرده است که: «ارتقی رسولُ‌الله(ص) المنبرَ فقال: «آمين». ثمّ ارتقی ثانية فقال: «آمين». ثمّ استوی عليه فقال: «آمين». فقال أصحابه: علی ما أمَّنْتَ؟ یا رسول‌الله! فقال أتاني جبريل، فقال: يا محمد رَغِمَ أنفُ امرئٍ ذُكرْتَ عنده فلم يصَلِّ عليك، فقلتُ: آمين. ثمّ قال: رَغِمَ أنفُ امرئٍ أدرك والديه أو أحدهما فلم يدخِلاه الجنةَ، فقلتُ: آمين. ثمّ قال: رَغِمَ أنفُ امرئٍ أدرك شهر رمضانَ فلم يغْفَرْ له، فقلتُ: آمِين»[۶]؛ یعنی: پیامبر(ص) روی پله اول منبر بالا رفت و گفت: آمین. آنگاه روی پله دوم رفت و گفت: آمین. سپس بر بالای منبر قرار گرفت و گفت: آمین. یارانش گفتند: ای رسول خدا برای چه آمین گفتی؟! پیامبر(ص) گفت: جبرئیل آمد و گفت: ای محمد! کسی که تو را در نزد او یاد کنند و صلوات بر تو نفرستد، خوار شود. من گفتم: خدایا مستجابش کن. بعد گفت: شخصی که پدر و مادر یا یکی از آن دو را درک کند و چنان احسان به آنان نکند که سزاوار بهشت شود، ذلیل گردد. من گفتم: خدایا چنین باد. سپس گفت: انسانی که ماه رمضان را دریابد، ولی به‌سوی خدا بازنگردد و آمرزیده نگردد، بیچاره شود. من گفتم: خدایا! این دعا را بپذیر.
- با سند از پیامبر(ص) نقل کرده است که:«لا يردّ الدعاء بين الأذان و الإقامة»[۷]؛ یعنی: دعای بین اذان و اقامه، مستجاب است و مردود نمی‌شود.
- با سند از پیامبر(ص) نقل کرده است که: برترین دعا این است که انسان از خدا، عفو و عافیت در دنیا و آخرت را بطلبد...[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.