أجوبة المسائل البهبهانية
أجوبة المسائل البهبهانية تألیف يوسف بن احمد بن ابراهیم، مشهور به صاحب حدائق و محدث بحرانى (1107-1186ق)، به زبان عربی و در موضوع فقه استدلالی
| أجوبه المسایل البهبهانیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بحرانی، یوسف بن احمد (نویسنده) |
| ناشر | دار إحياء الإحياء لعلماء البحرين و القطيف والإحساء |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1406 ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شيوه نگارش
شيوه مؤلف در این کتاب استدلال به آيات و به خصوص روايات اهل‌بيت عليهم‌السلام مى‌باشد. و گاهى از استدلالهاى فقهى نيز استفاده مى‌نمايد.
ارزش و اعتبار کتاب
اين کتاب اثرى ارزشمند در معرفى شخصيت علمى شيخ يوسف بحرانى و منبعى خوب برای دسترسى به نظريات فقهى ايشان مى‌باشد.
مباحث کتاب
اين کتاب شامل یک مقدمه[۱] و ده مسأله مى‌باشد. اذان و اقامه[۲]، نيت[۳]، وجوب سوره[۴]، جهر و اخفات[۵]، استحباب جمعتين في الجمعتين[۶]، تولى امور حسبيه[۷]، تعريف ايمان[۸]، حكم قاصد للمسافة[۹]، اشتراط عدالت در مستحق زكات[۱۰]، مرتبه فقهاهت[۱۱]. آقا بزرگ تهرانى در کتاب ارزشمند الذريعة إلى تصانيف الشيعة ج 20 ص339 درباره این کتاب مى‌فرمايد: «المسائل البهبهانية مر بعنوان جوابات المسائل البهبهانية ج 5 ص216 للشيخ يوسف و نسخة منه عند السيد شهاب‌الدين، أكثرها فقهية، سألها السيد عبدالله بن علوی بن الحسين الغريفى عن صاحب الحدائق فكتب جواباته في 1156 ضمن مجموعة من رسائل الشيخ يوسف بخط تلمیذه الشيخ علي بن علي التستري 1172 أولها[لك الحمد يا من ترادفت علينا آلاؤه فلا يحيط بها العدد و تواترت لدينا نعماؤه فلا نهایة لها]. کتاب المسائل البهبهانية نام ديگر آن جوابات المسائل البهبهانية مى‌باشد كه در جلد 5 ص216 الذريعة به آن اشاره شده است. نوشته شيخ يوسف و نسخه‌اى از آن در اختيار سيد شهاب‌الدين مى‌باشد. اكثر این کتاب فقهى است. و آن مجموعه سؤالاتى است كه سيد عبدالله بن علوى بن الحسين الغريفى از صاحب حدائق پرسيده و ايشان پاسخ داده‌اند. تاريخ نگارش این کتاب سال 1156 هجرى قمرى مى‌باشد. تاريخ نگارش نسخه خطى 1172 به خط شاگرد مؤلف شيخ على فرزند على شوشترى است. اول کتاب با این عبارت آغاز مى‌گردد: «خدايا ترا سپاس اى كسى كه نعمتهایت پيوسته بر ما نازل مى‌گردد، بدون آنكه تعداد آن معلوم باشد و نعمتهایت بى‌نهایت است».
تاريخ نگارش
مؤلف در پایان کتاب مى‌فرمايد: «و كتبه بيمناه يوسف بن أحمد بن إبراهیم الدرازي البحراني بتاريخ سلخ شهر ربيع المولود من السنة السادسة و الخمسين بعد المائة و الألف من الهجرة النبویة على هاجرها و آله افضل الصلاة و التحية[۱۲]». نگارش این کتاب به دست يوسف فرزند احمد فرزند ابراهیم درازى بحرانى در تاريخ ربيع‌الاول سال 1156 هجرى قمرى كه بر مهاجر آن و اهل‌بيتش درود و سلام باد انجام شد.
تاريخ نگارش نسخه خطى
در پایان کتاب آمده: «تمت بقلم الفقير إلى الله الغني محمد بن علي من خط مصنفها حفظه‌الله تعالى من الآفات في كربلاء المعلى بتاريخ يوم الخمیس سادس عشر شهر رجب الأصب سنة 1272.[۱۳] يعنى نگارش این نسخه به دست نيازمند به خداوند بى‌نياز محمد فرزند على از روى خط مؤلف كه خداوند ايشان را از بلايا محفوظ بفرمايد در شهر كربلاى معلا در تاريخ پنج شنبه 16 رجب سال 1272 هجرى قمرى انجام شد. (ظاهرا 1272 اشتباه باشد و صحيح آن 1172 است چرا كه قيد «حفظه‌الله» يعنى نگارش در زمان حيات مؤلف بوده و تاريخ وفات مؤلف 1186 مى‌باشد.)
تاريخ تحقيق کتاب
تاريخ تحقيق کتاب سال 1405 هجرى قمرى است و محقق آن نيز ابواحمد فرزند احمد بحرانى عصفورى مى‌باشد.
نسخه حاضر
نسخه‌اى كه در این برنامه از آن استفاده شده، ناشر آن، دار إحياء الأحياء لعلماء البحرين و القطيف و الأحساء، تاريخ نشر سال 1406 هجرى قمرى، چاپ اول، قم، ایران، به زبان عربى، در قطع وزيرى و در یک جلد مى‌باشد. تحقيق و تصحيح آنرا نيز ابواحمد بن احمد بحرانى انجام داده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب