نثری، موسی
موسى نثرى کبودرآهنگى (1260-1332ش)، نویسنده، نثر نویس، ریاضی‌دان، رمان‌نویس، مولوی شناس، از مهمترین آثار او شرح و نثر مثنوى
| نام | نثری، موسی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | نثری ک‍ب‍ودر آه‍ن‍گ‍ی، موسی
نثری همدانی، موسی ک‍ب‍ودرآه‍ن‍گ‍ی، موسی |
| نام پدر | ملا عبدالله |
| متولد | 1260 ش |
| محل تولد | روستاى دستجرد کبودرآهنگ همدان |
| رحلت | شهریور ۱۳۳۲ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | نثر و شرح مثنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01317AUTHORCODE |
ولادت
موسى نثرى، در سال 1260 در روستاى دستجرد کبودرآهنگ متولد شد. پدرش عبدالله نثری از مجتهدان دستجرد همدان بود.
تحصیلات
او تحصیلات مقدماتى را نزد پدرش آموخت و در جوانى به همدان آمد و ضمن اشتغال به کار معلمى، به تحصیل علوم ریاضى، علوم غریبه، فلسفه، منطق و عرفان پرداخت و در این فنون، به مدارج عالیه رسید.
چندین سال، ریاست دبیرستان نصرت را در همدان به عهده داشت و سپس به ریاست فرهنگ کرمانشاه، کردستان، همدان و قزوین منصوب شد و تعداد زیادى مدرسه در زمانى که در همدان بود، تأسیس نمود و در این راه، خدمات زیادى به گسترش فرهنگ این شهر کرد و سپس به تهران رفته و به‌عنوان بازرس عالى وزارت فرهنگ مشغول به کار شد. روزگارى، مدیر روزنامه اتحاد بود و بسیارى از مقالات سیاسى و اجتماعى خود را در همین روزنامه چاپ مى‌کرد.
نثری در علوم مختلف آن زمان از جمله: ریاضیات،جبر، هندسه، ادبیات، فیزیک، وشیمی تبحر داشت. از آنجایی که تبحری در جبر داشتند، راه حل دیگری برای معادلات درجه سوم جبری ابداع کردند و آن را به آکادمی علوم ریاضی پاریس فرستاد. در علوم نجوم دانشمند سرآمدی بود. در سال 1912م ستاره دنباله دار هالی پیدا و به زمین نزدیک شد، وی در آن هنگام آگهی داد که هیچ تهدیدی برای کره‌ی زمین نیست و درست بودن این نظریه مایه‌ی اعجاب و شگفتی دانشمندان علوم نجوم شد. آنچه که بیش از همه برای او ارزش داشت اندیشیدن بود. برای این کار عنوانهایی برای انشانویسی دانش آموزان انتخاب می‌کرد. با زبان و ادبیات عرب آشنایی داشت. سبک نویسندگی ایشان مانند «آلفنس دوده‌ی» نویسنده‌ی فرانسوی بود.
جمله‌هایشان کوتاه، ساده و گویا بودند. ایشان رمانی دیگر بنام «تاریخ جنگ‌های دلیرانه همدانی‌ها در برابر سپاه عثمانی» نگاشته بود که متأسفانه چاپ نشد. همچنین صدها مقاله درباره‌ی مسایل گوناگون ادبی، تاریخی،علمی،و... نوشته بود که تعدادی از آنها در مجلات و روزنامه‌های آن زمان چاپ شده است. وی روزگاری مدیر روزنامۀ اتحاد بود و بسیاری از مقالات سیاسی، اجتماعی خود را در همین روزنامه چاپ می‌کرد. غالباً ً مطالب مبتکرانه و عمیق را موضوع نوشته‌هاى خود قرار مى‌داد. از حیث مایه علمى و بضاعت ادبى بر بسیارى از همگنان برترى داشت.[۱]
وى از اولین کسانى بود که در ایران به سبک غربى، رمان نوشت و از رمان‌هاى او مى‌توان عشق و سلطنت، افسانه طى زمان، ستاره لیدى و مقدمه‌اى بر دیوان غمام همدانى را نام برد.
«شرح و نثر مثنوى»، نام مهمترین اثر اوست. این کتاب از شاهکارهاى تألیفات نیم قرن اخیر مى‌باشد و او با قلمى ساده، دلنشین و فصاحتى بى‌مانند، شش جلد دفاتر مثنوى را به نثر درآورده و براى نخستین بار پس از 7 قرن، فهم مثنوى مولانا جلال‌الدین رومى را براى عموم آسان کرده است.
برخى از ابتکارات، اختراعات و کشفیات وى بدین قرار مى‌باشد:
- کشف فرمول حل معادلات درجه سه ریاضیات و برخى اشکال هندسى که به نام قوانین نثرى معرف است؛
- تئورى علمى ضبط امواج اصوات و اشکال؛
- ساخت ساعت آفتابى شاخص و نصب آن در مسجد جامع همدان؛
- اختراع وسیله ترسیم بیضى که در دایره اختراعات به نامش ثبت گردیده است.[۲]
ایشان در ریاضیات تبحر زیادى داشت؛ به‌طورى‌که معادلات سه مجهولى را که قسمت اول آن توسط حکیم عمر خیام حل شده بود، تکمیل کرد و به پاداش این موفقیت علمى، به افتخار او مجلس جشنى در آکادمى علوم فرانسه ترتیب یافت.
وفات
نثری در شهریور ۱۳۳۲ش در سن ۷۲ سالگی چشم از جهان فروبست.
آثار
- قواعد نثرى در جبر و مثلثات؛
- تفسیر سوره یوسف(ع)؛
- افسانه طى زمان؛
- مقدمه بر دیوان غمام همدانى.
- عشق و سلطنت: داستانی بلند در تاریخ پادشاهی کورش
- نثر و شرح مثنوی در 6 جلد
- قوانین نثری
- بیضی کش[۳]
پانویس
- ↑ پایگاه خبری تحلیلی کورنگ
- ↑ همان
- ↑ نثری، موسی، مقدمه کتاب
منابع مقاله
- نثری، موسی، نثر و شرح مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی، ناشر محمدرمضانی دارنده کلاله خاور
- پایگاه خبری تحلیلی کورنگ