رسائل حول الوقف
رسائل حول الوقف، مجموعه هفت رساله فقهی جداگانه در موضوع وقف از نویسندگان اهل‌سنت (پنج فقیه حنفی هر کدام یک رساله و یک فقیه شافعی با دو رساله) از قرن هشتم تا یازدهم قمری است که در یک جلد با تصحیح محمد شوقی بن ابراهیم مکی و توضیحات نسخه‌شناسانه درباره هر رساله و معرفی نویسنده آن ارائه شده است.
- رساله‌ها به ترتیب ذیل ارائه شده است:
| رسائل حول الوقف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مکی، محمد شوقی بن ابراهیم (نويسنده) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1420ق - 1999م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
استبدال الوقف
این رساله، نوشته فقیه و قاضی حنفی مصر؛ شمس‌الدین محمد بن عثمان حریری (درگذشه 728ق)، است و در این مسأله اختلافی، نظر خودش صحت تبدیل وقف است، درصورتی‌که بدون آن، وقف تعطیل شود یا به آن بینجامد. او تصریح می‌کند که این نظر، برای زنده کردن و استمرار وقف است، ولی راضی به باز شدن باب استبدال نیستم؛ زیرا از این حقّ، سوء استفاده می‌شود و به «وقف‌فروشی» می‌پردازند. [۱] او به موعظه اخلاقی مخالف خودش نیز پرداخته و اتهام زدن بدون تحقیق و عجله کردن در تکذیب دانشوران را آفتی شمرده است که از تکبر زاده می‌شود و مخالف با روش پژوهشگران است[۲]
کشف العوار عن وقف السمسار
این رساله، نوشته فقیه و مورخ حنفی مصری؛ قاسم بن قُطلُوبُغا (802-879ق) و درباره اماکنی است که وقفش به عبدالرحمن بن عبدالله سمسار نسبت داده شده[۳] و به همین مناسبت، فروع گوناگون فقهی وقف مورد بحث قرار گرفته است.
إیضاح الوفاق و الخلاف بین الأئمة في مسائل الأوقاف
این رساله، نوشته فقیه حنفی طرخانی دمشقی ساکن قاهره؛ ابونصر هبة‌الله عبدالوهاب بن احمد (813- 901ق) مشهور به ابن عربشاه، و در قالب منظومه اشعار شامل 1124 بیت با قافیه‌های مختلف است که تعداد 238 مسأله وقفی را بیان می‌کند. [۴]
«الإنصاف في تمییز الأوقاف» و «الوجه الناضر في ما یقبضه الناظر»
این دو رساله، نوشته فقیه شافعی؛ جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849- 911ق)، است.
الوقف المسجّل و غیر المسجّل
این رساله، نوشته محدث و فقیه حنفی علی بن محمد حنفی (920- 1004ق) مشهور به ابن غانم مقدسی خزرجی است.
تحقیق السؤدد باشتراط الریع او السکنی في الوقف للولد
این رساله، نوشته فقیه حنفی مصری حسن بن عمار شرنبلاطی وفائی (994- 1069ق) به پرسشی درباره شرط کردن سکونت در وقف، پاسخ فقهی داده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.