تهذیب الأحکام (طوسی)
تهذیب الاحکام فی شرح المقنعة در اصل شرح ابوجعفر محمد بن حسن طوسی (متوفی 460ق) بر کتاب فقهی «المقنعه» شیخ مفید (متوفی 413ق) بوده است. اما در طول سال‌های متمادی به‌صورت مرجعی گسترده و مستقل درآمده و به عنوان سومین کتاب از کتب اربعه امامیه شناخته می‌شود. تحقیق و تصحیح کتاب به قلم علی اکبر غفاری انجام شده است.
| تهذیب الأحکام (طوسی، محمد بن حسن) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طوسی، محمد بن حسن (نويسنده) غفاری، علیاکبر (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | المقنعه. شرح |
| ناشر | نشر صدوق |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1376ش - 1417ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | احادیث احکام - احادیث شیعه - قرن 4ق. - فقه جعفری - قرن 4ق. - مفید، محمد بن محمد، 336 - 413ق. المقنعه - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 10 |
| کد کنگره | /م7 م7026 1376 158/4 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
آنگونه که مصحح کتاب گفته است پس از فراغت از کتاب من لایحضره الفقیه تصمیم به تصحیح کتاب حاضر می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که برای نسل جدید به راحتی قابل استفاده باشد و به استفاده و مطالعه آن ترغیب شوند. آنچه سبب اشتیاق دو چندان مصحح در تصحیح این کتاب گرانقدر می‌شود، اشاره رهبر معظم آیت‌الله سید علی خامنه‌ای (حفظه الله) بوده است: «... پس ایشان مرا به این کار تشویق و دعا کرد، سپس به خطابی ملیح امر به طبع این کتاب نمود..».[۱]
مصحح این نکته را در ابتدای کتاب تذکر داده است که اعدادی که در حواشی صفحات ذکر شده برای تطبیق بین صفحات این طبع با طبع «المعجم المفهرس لالفاظ احادیث الکتب الاربعة» است.[۲]
در ابتدای این نسخه، به اختصار شرح حال شیخ طوسی از تعدادی از منابع، اساتید و شاگردان ایشان ذکر شده است.[۳] غفاری همچنین در تصحیح این اثر از پنج نسخه استفاده کرده که به اطلاعات آنها در ابتدای کتاب اشاره کرده است.[۴] اختلاف نسخ، توضیح مفید برخی عبارات، معرفی اعلام و توثیق روات از جمله فعالیت‌های محقق در پانوشت صفحات است؛ البته گاه شخصیتی برای مصحح مجهول بوده و در تراجم به نام او اشاره نشده است.[۵]
نسخه دیگری از این اثر در سال 1390ق با تحقیق و پانوشت سید حسن موسوی خرسان و تصحیح محمد آخوندی همانند نسخه موجود در ده جلد منتشر شده است(در ویکی نور کتابشناسی محتوای کتاب تهذیب در آن نسخه انجام گرفته است). در این نسخه برخلاف نسخه مورد بحث (که از 45 اثر شیخ طوسی نام برده) از 194 نوشته وی نام برده شده است.[۶] در نسخه غفاری به معرفی اعلام بیشتر توجه شده است: به عنوان نمونه عباس بن معروف قمی در نسخه غفاری معرفی شده برخلاف نسخه خرسان.[۷] غفاری همان‌گونه که گفته بنای بر قابل استفاده بودن کتاب برای عموم داشته و لذا به عنوان نمونه، برخلاف خرسان، به شیوه‌ای آموزشی اصل استصحاب را به اجمال توضیح می‌دهد.[۸]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه‌ها و متن کتاب.
- خرسان، سید حسن، مقدمه بر «تهذیب الاحکام»، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ سوم، 1364.