باکو و انقلاب مشروطه ایرانی
باکو و انقلاب مشروطه ایرانی تألیف رسول پورزمانی؛ ایران در اواخر قرن 13ش، شاهد رویدادی بود که از آن به انقلاب مشروطه تعبیر می‌شود. دوره مشروطه و پس از آن از این نظر که فکر آزادی خواهی و مبارزه با حکومت استبدادی در میان ایرانیان رسوخ کرد، دارای اهمیت ویژه‌ای است، در تقویت این رویه و طرز تفکر، عوامل زیادی مؤثر بودند که از آن جمله می‌توان به کانون‌های خارجی دخیل در انقلاب اشاره کرد. منطقه قفقاز و به ویژه شهر باکو، از جمله کانون‌های خارجی مدافع و تأثیر گذار می‌باشد.
| باکو و انقلاب مشروطه ایرانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | پورزمانی، رسول (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات سفیر اردهال |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۵ |
| موضوع | باکو (جمهوری آذربا‌یجا‌ن-- ) تاریخ,ایران -- تاریخ -- انقلاب مشروطه، ۱۳۲۴ - ۱۳۲۷ق |
| کد کنگره | DK۶۹۹/۵/پ۹ب۲ ۱۳۹۵ |
ساختار
کتاب از پنج فصل تشکیل شده است.
فصل اول: ارتباط باکو با ایران بعد از استیلای روسیه تزاری؛ فصل دوم: تأثیرات فکری باکو بر انقلاب مشروطه ایران؛ فصل سوم: مجاهدین قفقازی و مشروطه ایران؛ فصل چهارم: تشکل ها و اشخاص آزادی خواه باکو و تحولات مشروطه ایران؛ فصل پنجم: مطبوعات چاپ باکو و تحولات مشروطه ایران
گزارش محتوا
با نگاهی به تحولات تاریخ جهان معاصر مشخص می‌شود که در کنار عوامل داخلی که ناشی از کنش و واکنش‌های درونی جامعه است، برخی عوامل بیرونی نیز در وقوع تحولات بزرگ مانند انقلابات سیاسی، نقشی غیر قابل انکار داشته‌اند. اهمیت عامل بیرونی به ویژه با در نظر گرفتن محدودیت‌های مالی و معنوی موجود و امکانات در دسترس مردمان یک واحد سیاسی مستقل بیشتر به چشم می خورد. در وقوع و به ثمر نشستن یکی از مهم‌ترین انقلاب‌های سیاسی تاریخ معاصر ایران یعنی انقلاب مشروطه، عوامل مردمی خارجی نقش با اهمیتی داشته است.
تا پیش از جنگهای روسیه تزاری علیه ایران قفقازیه جنوبی بخشی از قلمرو ایران بود که در پی جنگهای نابرابر از مام میهن جدا گردید. علی رغم جدایی غمبار تا سالهای بعد، فرهنگ و هویت شیعی و ایرانی در قفقازیه جنوبی به حیات خود ادامه می‌داد لیکن با سیاست‌های ضد ایرانی و ضد اسلامی رفته رفته فرهنگ ایرانی در هفده شهر ایرانی قفقاز کمرنگ گردید و با سیاست‌های خشن دوره کمونیستی با وقفه مواجه شد. قفقاز به ویژه شهر بادکوبه در دوره مشروطه به جهت اشتراکات تاریخی و فرهنگی و همچنین اکتشاف و دارا بودن معادن نفت مورد توجه تجار، کارگران و روستاییان ایرانی بود.
اثر فرارو از جمله تحقیقات ارزنده و نسبتا جامعی است که تلاش دارد زوایا و ابعاد، نقش و تأثیر حوزه فعال سیاسی قفقاز و بادکوبه را در انقلاب مشروطه ایران با تکیه بر منابع کمتر دیده شده به ویژه مطبوعات مورد بررسی قرار دهد.[۱]
پانويس