روضة الکتاب و حدیقة الألباب
روضة الكتاب و حديقة الألباب، اثر ابوبکر بن زکی متطبب قونیوی، ملقب به صدر (زنده تا 683ق)، مجموعه‌ای از اخوانیات به‌جای‌مانده از قرن هفتم است که به تصحیح و تحشیه میر ودود سیدیونسی، منتشر شده است.
| روضة الکتاب و حدیقة الأبواب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صدر قونیوی، ابوبکر بن زکی (نويسنده)
سیدیونسی، م‍ی‍رودود (مصحح) سیدیونسی، م‍ی‍رودود (محشی) |
| سال نشر | 1349ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نامههای فارسی - قرن 7ق. - نثر فارسی - قرن 7ق. - شعر فارسی - قرن 7ق. - مقالههای فارسی - قرن 7ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR۵۳۰۳/ص۴ر۹ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اثر حاضر، مجموعه شصت‌وهفت نامه است که قونیوی در زمان خود گرد آورده است[۱]. وی در مقدمه کتاب می‌نویسد که از عنفوان جوانی به تحصیل کتب عربی و مطالعه ترسلات استادان ماضی برآمده و در آن فن مهارتی کسب کرده بود. انگیزه او در گردآوری مراسلاتش خواهش دوستان بوده است[۲].
نامههای کتاب، اخوانیاتی هستند که بخش اعظم آنها عنوان «تحیت» دارند و موضوع کلی آنها، پرسیدن احوال و بیان مسائل دوستانه است. در میان سایر نامهها، دسته‌ای دیگر با موضوع «دعوت دوستان به مجلس انس» وجود دارد که علاوه بر خاص بودن ساختار، در سبک هم متفاوت هستند[۳].
موضوع نامههای کتاب به شرح زیر است:
- حدود پنجاه درصد نامهها، منشآتی هستند که «تحیت» نامیده شده و منظور از آن، نامه‌ای است که هدف آن بیشتر برقراری ارتباط بین نویسنده و مخاطب است. در این نامهها از موضوع خاصی سخن نمی‌رود. سلام و درود نویسنده به مخاطب فرستاده می‌شود، شرح اشتیاق او به دیدار مخاطب بیان می‌شود و در پایان آرزوی سلامتی یا درخواست پاسخ نامه می‌آید.
- «فراق‌نامه» که شرح فراق و اشتیاق نویسنده هستند.
- تهنیت و تسلیت که ده نامه را شامل می‌شود.
- پنج دعوت‌نامه که موضوع آنها خواندن دوستان به مجلس انس است.
- موضوعات پراکنده؛ از جمله شفاعت، شکایت از دوستانی که به عیادت او نیامده بودند، سپاس و معارضه‌ای با یک «طاعن حسود».
- رساله مناظره دل و دماغ که اصلا نامه نیست و صرفا به‌عنوان یکی از منشآت صدر در این کتاب آمده است[۴].
نامههای دسته دوم، سوم و پنجم، تشخص ویژه‌ای ندارند. موضوع اصلی در آنها به نثری آراسته بیان شده است. دعوت‌نامه‌ها به سبب ساختار تغزلی ویژه خود قابل توجه هستند. دسته اول از سنتی‌ترین ساختار اخوانیات که در کتب آیین دبیری آمده است، پیروی می‌کنند[۵].