صدر قونیوی، ابوبکر بن زکی
ابوبکر بن زکی صدر قونیوی (زنده تا 683ق)، از منشیان و کاتبان قرن هفتم هجری و مؤلف کتاب «روضة الکتاب و حدیقة الأبواب» و از شاگردان بدرالدین یحیی.
| صدر قونیوی، ابوبکر بن زکی | |
|---|---|
 | |
نام
اطلاعات کافی از نام و نسب و زندگانی و تاریخ تولد و وفات قونیوی، در دست نیست؛ جز اینکه در مقدمه کتاب، خود را «ابوبکر الزکی المتطبب القونی ملقب به صدر» نامیده است[۱].
مولد و محل اقامت
وی در مقدمه، خود را قونیوی نامیده و ظاهرا در آن شهر چشم به جهان گشوده و در همان جا نشو و نما کرده و صاحب شغلی نیز گردیده و از همان ولایت نامه‌هایی به امیر نصرة‌الله و امیر بهاءالدین نوشته است[۲].
وی در ایام اشتغال، بیشتر اوقات زندگی خود را در مسافرت و گردش سپری کرده؛ ضمن نامه‌هایش از غربت و دوری یاران موافق و معاشرت با اشخاص نامتناسب، شکایت دارد و دیدار دوستان را آرزو می‌کند. وقتی از اوقات، به قراحصار می‌رسد و از آنجا نامه‌ای به نصرة‌الدین نوشته و بعد برای دیدار امیر نام‌برده، به قیصریه رفته و مدتی نیز در خدمت وی به سر می‌برد و از آنجا نامه‌ای به اکمل‌الدین طبیب نوشته است[۳].
در اواخر عمر، از مشاغل دیوانی دست شسته و در زادگاه خود «قونیه»، به کنج قناعت نشسته و به سیر و سلوک پرداخته است. لیکن معلوم نیست با وجود اینکه از معاصرین مولانا جلال‌الدین رومی نام می‌برد و با اکمل‌الدین، طبیب و معالج و مرید مولانا مکاتبه و مصاحبت دارد، چرا از شعر مولانا و شخص وی، نامی نبرده است[۴].
اساتید
وی از شاگردان بدرالدین یحیی (استاد ابن بی‌بی) بوده است[۵].
آثار
آثار بازمانده و قابل ذکر وی عبارتند از:
- روضة الكتاب و حديقة الألباب؛
- ريحانة الكتاب في رسائل الأصحاب (منسوب)؛
- قصیده عربی موشحی در مدح شمس‌الدین محمد بن محمد جوینی، صاحب‌دیوان؛
- قطعه‌ای عربی و قطعه دیگر فارسی؛
- مرثیه انقراض سلاجقه و امرای روم[۶].
وفات
از برخی قرائن به دست می‌آید که وی حداقل تا سال 683ق، در قید حیات بوده است[۷].
پانویس
منابع مقاله
سیدیونسی میرودود و مرتضوی منوچهر، مقدمات کتاب «روضة الكتاب و حديقة الألباب»، اثر ابوبکر بن الزکی المتطبب القونیوی الملقب بالصدر، به تصحیح و تحشیه میرودود سیدیونسی، مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران، 1349.