ص‍در ق‍ون‍ی‍وی‌، اب‍وب‍ک‍ر ب‍ن‌ زک‍ی‌

ابوبکر بن زکی صدر قونیوی (زنده تا 683ق)، از منشیان و کاتبان قرن هفتم هجری و مؤلف کتاب «روضة الکتاب و حدیقة الأبواب» و از شاگردان بدرالدین یحیی.

ص‍در ق‍ون‍ی‍وی‌، اب‍وب‍ک‍ر ب‍ن‌ زک‍ی‌
NUR33921.jpg

نام

اطلاعات کافی از نام و نسب و زندگانی و تاریخ تولد و وفات قونیوی، در دست نیست؛ جز اینکه در مقدمه کتاب، خود را «ابوبکر الزکی المتطبب القونی ملقب به صدر» نامیده است[۱].

مولد و محل اقامت

وی در مقدمه، خود را قونیوی نامیده و ظاهرا در آن شهر چشم به جهان گشوده و در همان جا نشو و نما کرده و صاحب شغلی نیز گردیده و از همان ولایت نامه‌هایی به امیر نصرة‌الله و امیر بهاءالدین نوشته است[۲].

وی در ایام اشتغال، بیشتر اوقات زندگی خود را در مسافرت و گردش سپری کرده؛ ضمن نامه‌هایش از غربت و دوری یاران موافق و معاشرت با اشخاص نامتناسب، شکایت دارد و دیدار دوستان را آرزو می‌کند. وقتی از اوقات، به قراحصار می‌رسد و از آنجا نامه‌ای به نصرة‌الدین نوشته و بعد برای دیدار امیر نام‌برده، به قیصریه رفته و مدتی نیز در خدمت وی به سر می‌برد و از آنجا نامه‌ای به اکمل‌الدین طبیب نوشته است[۳].

در اواخر عمر، از مشاغل دیوانی دست شسته و در زادگاه خود «قونیه»، به کنج قناعت نشسته و به سیر و سلوک پرداخته است. لیکن معلوم نیست با وجود اینکه از معاصرین مولانا جلال‌الدین رومی نام می‌برد و با اکمل‌الدین، طبیب و معالج و مرید مولانا مکاتبه و مصاحبت دارد، چرا از شعر مولانا و شخص وی، نامی نبرده است[۴].

اساتید

وی از شاگردان بدرالدین یحیی (استاد ابن بی‌بی) بوده است[۵].

آثار

آثار بازمانده و قابل ذکر وی عبارتند از:

  1. روضة الكتاب و حديقة الألباب؛
  2. ريحانة الكتاب في رسائل الأصحاب (منسوب)؛
  3. قصیده عربی موشحی در مدح شمس‌الدین محمد بن محمد جوینی، صاحب‌دیوان؛
  4. قطعه‌ای عربی و قطعه دیگر فارسی؛
  5. مرثیه انقراض سلاجقه و امرای روم[۶].

وفات

از برخی قرائن به دست می‌آید که وی حداقل تا سال 683ق، در قید حیات بوده است[۷].

پانویس

  1. ر.ک: سیدیونسی میرودود، صفحه بیست
  2. ر.ک: همان، صفحه بیست‌وچهار
  3. ر.ک: همان
  4. ر.ک: همان، صفحه بیست‌وچهار – بیست‌وپنج
  5. ر.ک: مرتضوی منوچهر، صفحه و
  6. ر.ک: سیدیونسی میرودود، صفحه بیست‌و‌پنج – بیست‌وهفت
  7. ر.ک: همان، صفحه بیست‌ودو

منابع مقاله

سیدیونسی میرودود و مرتضوی منوچهر، مقدمات کتاب «روضة الكتاب و حديقة الألباب»، اثر ابوبکر بن الزکی المتطبب القونیوی الملقب بالصدر، به تصحیح و تحشیه میرودود سیدیونسی، مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران، 1349.

وابسته‌ها