الإرتداد في الشریعة الإسلامیة
الارتداد في الشريعة الإسلامية، اثر غازی عبدالحسن سماک، کتابی است یک جلدی به زبان عربی، با موضوع کلام و فقه اسلامی. نویسنده در این اثر به بیان معانی لغوی و اصطلاحی ارتداد پرداخته و تاریخچه آن و گروهک‌های جدید تروریستی را بیان کرده است. مهم‌ترین فصل این رساله، سومین فصل آن است؛ در این فصل، انواع ارتداد و ضابطه در آن و تطبیقات آن در اصول اعتقادی و فروع فقهی، بیان می‌شود.
| الإرتداد في الشریعة الإسلامیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سماک، غازی عبدالحسین (نويسنده) |
| ناشر | مؤسسه رسالة القلم (تصدر عن طلاب البحرین في الحوزة العلمیة بمدینة قم المقدسة) |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 2015م/1437ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | س8الف4 196/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب، مشتمل بر سخن گروه تحریر مجله رسالة القلم، تقدیمیه علی فاضل صددی، مقدمه و محتوای مطالب در چهار فصل و یک خاتمه است. این اثر به‌صورت آکادمیک و مرتب نوشته شده است؛ یعنی در ابتدای آن، حیطه بحث و سؤالات اصلی و اهم نتایج و... بیان شده است.
گزارش محتوا
بحث در این کتاب، بر بیان مفهوم ارتداد در معنای لغوی و مدلول اصطلاحی آن، از خلال استفاده از آیات قرآنی و روایات شریفه و کلمات علمای بزرگ، جهت تحدید ضابطه برای حکم به ارتداد، متمرکز است[۱].
نتایج اولیه بحث: شریعت اسلامی، ایمان و کفر را به‌صورت واضح توضیح داده است و ارتداد دارای اساس عقدی مباشر است و امتدادات و فروع فقهی غیر مباشری هم دارد. مکاتب تکفیری معاصر، اساسا از فقه اسلامی اصیل، اجنبی است[۲].
از جمله اهدافی که این تحقیق به دنبال آن است، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- بیان حقیقت ارتداد و حدود و ضوابط آن در پرتو قرآن کریم و سنت مطهر.
- روشن کردن اهم تطبیقات عقدی مباشر و فقهی غیر مباشر ارتداد.
- روشن کردن اندیشه‌های گروه‌های تکفیری معاصر و بیان نسبت آن با واقعیت اسلامی و در واقع نشان دادن اینکه این گروه‌ها هیچ نسبتی با شریعت اسلامی ندارند.
سؤال‌هایی که در راستای بیان این مطالب ارائه می‌شود، عبارت است از:
- حقیقت ارتداد چیست؟
- حدود و ضوابط آن در شریعت اسلامی چیست؟
- اهم تطبیقات ارتداد در شریعت اسلامی چیست؟
شیوه بحث در این کتاب هم منهج تطبیقی مستند بر برهان و تحلیل است. این روش بر تتبع کلمات علمای اعلام و تحلیل آن – پس از مستدل کردن آنها - استوار است و ازاین‌رو کلمات آنان را در بیان ضابطه در حکم به ارتداد، به خدمت می‌گیرد[۳].
رئوس مطالب این تحقیق مشتمل بر چهار فصل است و هر فصلی دربردارنده یک جانب از جوانبی است که با مفهوم ارتداد ارتباط دارد.
فصل اول کتاب، شامل مباحث مقدماتی است و مشتمل بر پنج مبحث است که متکفل بیان مباحثی از قبیل تعریف ارتداد و بیان اقسام و احکام آن و روشن کردن مفهوم ارتداد در صدر اسلام و بیان حقیقت ایمان و کفر و فرق میان اسلام و کفر و حرمت خون در اسلام، می‌باشد.
دومین فصل کتاب، متعرض ارتداد در پرتو کتاب الهی و سنت پاک است و در آن به تعدادی از آیات شریفه و روایات و اخبار از مصادر فریقین (سنی و شیعه) اشاره می‌شود.
سومین فصل کتاب، صلب موضوع و ستون مباحث کتاب است. در این فصل، انواع ارتداد و ضابطه در آن و تطبیقات آن در اصول اعتقادی و فروع فقهی، بیان می‌شود.
فصل چهارم و آخرین فصل از مطالب کتاب، مخصوص سخن از جنگ‌های ارتدادی و اقدامات تکفیری است؛ در این فصل، به مباحثی، همچون: اهل ارتداد و مانعین زکات و بیان فرق میان آنها و کیفیت به‌کارگیری آن توسط سیاستمداران برای انحلال مخالفان پرداخته می‌شود. همچنین مناقشه ادعای ارتداد اهل بحرین و تکذیبیه آن و اشاره به اقدامات تکفیری معاصر، از میان ذکر گروهکی که به «داعش» موسوم شده به‌عنوان نمونه‌ای از بارزترین حرکات تکفیری معاصر، از دید خواننده گرامی می‌گذرد. نویسنده، پس از این چهار فصل، خاتمه‌ای بر کتاب نوشته و در آن، اهم نتایج و توصیه‌ها را بیان کرده است[۴].
وضعیت کتاب
این اثر، دومین شماره از مجموعه آثار رسالة القلم است که توسط طلاب بحرینی در حوزه علمیه قم اداره می‌شود.
ارجاعات، در پاورقی ذکر شده است. فهرست مطالب، در ابتدای کتاب و فهرست منابع در انتهای آن آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.