فرهنگ معارف شروح نهج‌البلاغه

فرهنگ معارف شروح نهج‌البلاغه اثر محمد دشتی، فرهنگ‌نامه‌ای از شروح نهج‌البلاغه است که در آن، جهت آشنایی با معارف این اثر ارزشمند، واژه‌های موردنظر انتخاب و ذیل آن‌ها، مطالب سودمندی که در شرح‌ها آمده، آدرس‌دهی شده است.

فرهنگ معارف شروح نهج‌البلاغه
پدیدآوران	دشتی، محمد (نويسنده) جمعی از محققان مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه‌السلام (نويسنده)
ناشر	مؤسسه فرهنگی تحقيقاتی اميرالمومنين (علیه‌السلام)
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1377ش
چاپ	1
شابک	‎964-6422-05-5
زبان	فارسی
تعداد جلد	3
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

یکی از سرمایه‌های ارزشمند جهان تشیع، انواع شروح فلسفی، کلامی، تاریخی، سیاسی و ادبی بر نهج‌البلاغه است که همواره عاشقان علوم علوی را از چشمه زلال و همیشه جاری کلمات آن حضرت، سیراب کند. نویسنده در اثر حاضر، به شناسایی و جمع‌آوری شروح مختلف نهج‌البلاغه، پرداخته است. وی در این راه، با 132 شرح کوتاه و مفصل برای نهج‌البلاغه آشنا شده و نهایتا، اساس کار خویش را بر شانزده شرح معروفی نهاده است که در دسترس جوانان و دانش‌پژوهان قرار داشته و با چاپ‌های مکرر، در کتابخانه‌های رسمی کشور، موجود است که عبارت‌اند از:

1. «منهاج البراعة» ميرزا حبيب‌اللّٰه خوئى؛
2. «ترجمه و تفسير نهج‌البلاغه» محمدتقى جعفرى؛
3. «بهج‌الصباغة» شوشترى؛
4. «شرح نهج‌البلاغه» ابن ابی‌الحدید؛
5. «شرح نهج‌البلاغه» عبده؛
6. «جلوه تاريخ در شرح نهج‌البلاغه» ترجمه شرح ابن ابی‌الحدید؛
7. شرح نهج‌البلاغه علی‌محمد على دخيل؛
8. «فى ظلال نهج‌البلاغه» مغينه؛
9. «ترجمه و شرح نهج‌البلاغه» فيض الاسلام؛
10. «شرح نهج‌البلاغه» ابن ميثم بحرانى؛
11. «ترجمه و شرح فارسى نهج‌البلاغه» ملا فتح‌اللّٰه؛
12. «شرح نهج‌البلاغه» ملا صالح قزوينى؛
13. «شرح نهج‌البلاغه» علامه مجلسى؛
14. «مفتاح السعادة» محمدتقی نقوى خراسانى؛
15. «شرح نهج‌البلاغه» مدرس وحید؛
16. «منهاج‌البراعة» راوندی.

اقدامات صورت‌گرفته بر روی این شروح، عبارت است از:

1. شناسایی و جمع‌آوری؛
2. مطالعه و فهرست‌نگاری؛
3. سازماندهی فهرست‌ها با نظم الفبایی؛
4. نمایه‌سازی و ارجاع عناوین تکراری به یکدیگر؛
5. شماره‌گذاری عناوین موضوعی؛
6. ایجاد نظم الفبایی در فهرست‌ها از «از آ تا ی».

نویسنده، کار موضوعی مشخصی را ارائه نکرده و موضوع معینی را در نهج‌البلاغه جستجو ننموده است، بلکه سعی دارد بدین‌وسیله زمینه‌های پژوهشی را فراهم آورد.

به‌منظور آشنایی بیشتر با کتاب، به یک نمونه اشاره می‌شود. اولین‌ کلمه مطرح شده، ‌«آب» است که ذیل آن چنین می‌خوانیم:

1. تقدم آفرینش آب بر سایر مواد آفرینش، شرح جعفری،ج2، ص112‌،خ 16/1 و 15.
2. اهمیت آب، شرح فی ضلال نهج‌البلاغه،ج2، ص 36،خ 91/74 و... .

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.