تکامل اجتماعی انسان در تاریخ
تکامل اجتماعی انسان در تاریخ، متن تنظیم‌شده دو سخنرانی از استاد شهید آیت‌الله مرتضی مطهری در حدود سال 1350ش، در دانشگاه شیراز است.
| تکامل اجتماعی انسان در تاریخ | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطهری، مرتضی (نويسنده) |
| ناشر | صدرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1401ش - 1444ق |
| چاپ | 5 |
| موضوع | تکامل اجتماعی (اسلام) - مقالهها و خطابهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این دو سخنرانی در زمان حیات استاد بدون اجازه و نظارت ایشان با کیفیت نامطلوب منتشر شد که موجب آزردگی خاطر و شکایت استاد شد و در همان زمان از انتشار آن ممانعت به عمل آمد. در تنظیم این دو سخنرانی از حواشی استاد بر آن چاپ نامطلوب استفاده شده و بر غنای مطلب افزوده شده است.
قبلا این مبحث، در ضمیمه مبحث «نبرد حق و باطل» در قطع رقعی منتشر می‌شده است. این امر باعث شده بود که بحث «تکامل اجتماعی انسان در تاریخ» تا حدی مغفول واقع شود. لذا بهتر دیده شد که هر دو مبحث به‌صورت مجزا در قطع جیبی منتشر شوند.
در این چاپ، ضمن اصلاح برخی علامت‌گذاری‌ها برای روشن‌تر شدن بحث و دسته‌بندی بهتر مطالب، تیترها و عناوینی در متن اضافه شده است[۱].
در ابتدای کتاب در توضیح درباره محتوای آن می‌خوانیم: موضوع بحث، مفهوم تکامل در تاریخ و به تعبیر دیگر تکامل اجتماعى و پیشرفت اجتماعى انسان است. علما براى انسان قائل به دو تکاملند: یکى تکامل طبیعى و زیستى که در زیستشناسى خوانده و دیدهاید، که انسان را کامل‌ترین حیوان و آخرین حلقه تکامل طبیعى حیوانات دانستهاند. معنى تکامل طبیعى روشن است؛ یعنى تکاملى که جریان طبیعت بدون دخالت و خواست خود انسان به وجود آورده است. ازاین جهت میان انسان و سایر حیوانات تفاوتى نیست؛ یعنى یک مسیر طبیعى جبرى قهرى هر حیوانى را به مرحلهاى رسانده است؛ انسان را هم همان جریان به مرحلهاى که امروز ما او را انسان مىنامیم و او را نوعى خاص در مقابل سایر انواع مىدانیم، رسانده است.
ولى تکامل تاریخى یا تکامل اجتماعى، یعنى سیر جدیدى از تکامل که در این سیر جدید، طبیعت به آن شکل دخالت ندارد. این تکامل، تکامل اکتسابى است؛ یعنى تکاملى است که انسان با دست خود آن را کسب کرده است و دوره‌به‌دوره هم آن را از طریق تعلیم و تعلّم - نه وراثت - منتقل کرده است[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.