تحفه سعدیه
تحفه سعدیه، تألیف قطبالدین محمود بن مسعود شیرازی (634-710ق/1236-1311م)، از جمله شروح کلیات قانون ابن سیناست که در سال 682ق، به زبان عربی تألیف شده است. نام‌گذاری این کتاب به نام «سعدیه»، برگرفته از نام سعدالدین محمد بن تاج‌الدین علی الساوی (متوفی 711ق) است که در دربار غازان‌خان، مقام وزارت داشت. این نسخه خطی از کتاب، با دیباچه کوتاه دکتر محمدمهدی اصفهانی در سه جلد منتشر شده است.
| تحفه سعدیه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قطبالدین شیرازی، محمود بن مسعود (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب تحفه سعدیه |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشكی ايران. مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی. طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1387ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | ابن سینا، حسین بن عبد الله، 370 - 428ق. القانون فی الطب - نقد و تفسیر - پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 - دارو شناسی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | R۱۲۸/۳/ق۷۵ت۳ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
«تحفه سعدیه»، از شروح بسیار مبسوط و معروف کتاب اول قانون (کلیات) می‌باشد. اهم مطالب «تحفه سعدیه» را شارح آملی در شرح خود بدون اطاله کلام بیان نموده است[۱].
این کتاب گزارشی از دریافت‌های قطبالدین از خوانش شروح قانون، مباحثه با استادان و دانشمندان معاصرش و باریک‌اندیشی‌های فراوان خود اوست. او در «تحفه سعدیه»، نخست قطعه‌ای کوتاه از متن اصلی «قانون» را آورده و سپس دیدگاه‌های مختلف را یادآور شده است و سپس دیدگاه خود را ارائه می‌دهد. گاهی او با نظر یک یا چند شارح موافق است و گاهی همه را مردود شمرده و نظر نهایی را خود می‌دهد. ناگزیر بوده با کسانی چون ابن نفیس (متوفی 687ق) که کاشف گردش خون کوچک و نگارنده چند شرح بر بخش‌های قانون بوده یا یعقوب بن اسحق متطبب سامری و ابن قف مسیحی که هریک از نام‌آوران پزشکی روزگار خود بوده‌اند، دست‌وپنجه نرم کند[۲].
نثر قطبالدین در این کتاب، عربی‌نگاشت، موجز و پردازش‌شده است که هرکس به خوانش آن می‌پردازد، ناگزیر است از دانش ادبیات عربی بهره‌ای کامل داشته باشد. تحفه سعدیه – ولو مقدمه غیر تخصصی آن – با یک یا چند بار خواندن نیز به‌آسانی همه معنای خود را در اختیار خواننده‌اش نمی‌گذارد[۳].
پانویس
منابع مقاله
- مسعودی، علیرضا، مقدمه «قانون در طب»، ترجمه و تصحیح علیرضا مسعودی، تهران، انتشارات مرسل، چاپ اول، اسفند 1386.
- رضوی برقعی، سید حسین، «قطب طب تاریخ علم اسلام و ایران نماد سعدِ پزشکی‌پژوهیِ شیرازی‌نشان»، آینه پژوهش، مهر و آبان 1395، شماره 160، ص17 تا 32.