یحیی بن معین
یحیی بن معین بن عون بن زیاد مری غطفانی (158- 233ق)، یکی از محدثان حنفی‌مذهب قرن سوم قمری و از دانشمندان علم حدیث و رجال، از معاصرین امام بخاری و احمد بن حنبل، از اساتید ابومنصور یحیی بن احمد بن زیاد شیبانی و صاحب کتاب «التاريخ».
| یحیی بن معین | |
|---|---|
 | |
ولادت
وی در سال 158ق، در شهر بغداد به دنیا آمد و در همان شهر، رشد نمود[۱].
شخصیت علمی
او از بزرگان حدیث و مورخ رجال حدیث بشمار می‌رفت. ذهبی از او به «سید الحفاظ» یاد می‌کند. او در زمان خود آگاه‌ترین شخص در جرح و تعدیل راویان حدیث بود و در این مورد، محل رجوع همگان بود. وی از فقه ابوحنیفه پیروی می‌کرد. امام بخاری درباره او چنین می‌گوید: «جز در محضر یحیی بن معین، هرگز خود را کوچک نیافتم». امام احمد بن حنبل نیز درباره‌اش اظهار می‌دارد: «هر حدیثی که یحیی بن معین، راوی آن را نشناسد، حدیث نیست»[۲].
شیوخ و اساتید
وی محضر اساتید فراوانی را درک نموده است؛ به‌گونه‌ای که احمد سیف در مقدمه «تاريخ الدوري»، در حدود 140 شخص را به‌عنوان شیخ و استاد وی، نام برده است. برخی از این افراد، عبارتند از:
- عبدالرزاق بن همام صنعانی؛
- هشام بن یوسف صنعانی؛
- مروان بن معاویه فزاری؛
- عبدالرحمن بن مهدی؛
- عبدالواحد بن واصل، ابوعبیده سدوسی؛
- اسحاق بن یوسف ازرق[۳].
شاگردان
شاگردان و افرادی که از وی، اخذ روایت کرده‌اند نیز بسیار زیاد می‌باشند که از جمله معروف‌ترین آنها، می‌توان از ابومنصور یحیی بن احمد بن زیاد شیبانی، نام برد[۴].
وفات
وی در مدینه، در سال 233ق، دار فانی را وداع گفت[۵].
آثار
آثار برجای‌مانده از وی، عبارتند از:
- حديث يحيی بن معين، برواية أحمد بن الحسن الصوفي؛
- حديث يحيی بن معين، برواية أحمد بن علي المروزي؛
- حديث يحيی بن معين، برواية يحيی بن أحمد الشيباني؛
- التاريخ[۶].
پانویس
منابع مقاله
- دمفو، عبدالله محمدحسن، «جزء فيه أحاديث يحيی بن برواية أبي‌منصور يحيی بن أحمد الشيباني»، با تحقیق عبدالله محمدحسن دمفو، مدینه، دارالمآثر، چاپ اول، 1420ق.
- ترمانینی، عبدالسلام، «دایرةالمعارف تاریخی رویدادهای تاریخ اسلام»، ترجمه جمعی از پژوهشگران با نظارت و اشراف سید علیرضا واسعی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1387.
وابسته‌ها
سؤالات أبي إسحاق إبراهیم بن الجنيد في الجرح و التعدیل و علل الحدیث
سؤالات إبن الجنيد أبو إسحاق، إبراهیم بن عبدالله الختلي لأبي زکریا، یحیی بن معین
تاریخ عثمان بن سعید الدارمي عن أبي زکریا یحیی بن معین في تخریج الرواة و تعدیلهم
العلل و معرفة الرجال عن أبي زکریا یحیی بن معین رحمة الله (158هـ - 233هـ)
من كلام أبي زكريا يحيى بن معین (158 - 233ھ) في الرجال
موسوعة أقوال يحيى بن معين في رجال الحديث و علله
حدیث یحیی بن معین (الفوائد)(الجزء الثاني من)