الإسراء و المعراج

الإسراء و المعراج، مجموعه‌ای است از دو کتاب «الآية الكبری في شرح قصة الإسراء»، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق) و شرح ابوالفضل احمد بن علی بن حجر عسقلانی (متوفی 852ق) بر احادیثی که درباره اسراء و معراج پیامبر(ص) در صحیح بخاری، وارد شده است. این مجموعه، توسط محمد عبدالحکیم قاضی، گردآوری و تحقیق شده است.

الإسراء و المعراج
الإسراء و المعراج
پدیدآورانابن حجر عسقلانی، احمد بن علی (نويسنده)

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده)

قاضی، محمد عبدالحکیم محمد (گردآورنده)
ناشردار الحدیث
مکان نشرمصر - قاهره
سال نشر1422ق - 2002م
چاپ1
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
م7ع6 145 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

سیوطی مطالب کتاب خویش را در چهار فصل، به شرح زیر، ترتیب داده است

در فصل نخست، به‌منظور آشنایی با اختلاف الفاظ اخبار، روایات و احادیث واردشده پیرامون اسراء و معراج پیامبر(ص)، به نقل و بررسی این روایات، پرداخته شده است. در این فصل، مجموعا پانزده روایت نقل شده که سیوطی، بهترین و متقن‌ترین آنها را حدیث حماد بن سلمه، از ثابت، از انس بن مالک دانسته که تعارضی در آن وجود ندارد[۱].

در فصل دوم، به بحث پیرامون حقیقت معراج پرداخته شده و این موضوع، مورد بررسی قرار گرفته است که آیا معراج و اسراء، در یک شب بوده یا خیر؟ کدام قبل از دیگری بوده؟ آیا در بیداری اتفاق افتاده یا در خواب؟ آیا، این دو امر ، یک بار اتفاق افتاده است یا دو بار یا بیشتر از آن؟ نظریه جمهور مفسرین، محدثین، فقها و متکلمین، این است که این دو امر، در یک شب و در بیداری اتفاق افتاده و ظواهر اخبار و روایات صحیح، بر این امر، توارد دارد. همچنین ظاهر آیه اول سوره اسراء: «سبحان الذي أسری بعبده» دال بر آن است؛ زیرا این‌گونه تسبیح، فقط در امور عظیم وارد شده و اگر این اتفاق، در عالم خواب و رؤیا رخ داده بوده، دارای چنان عظمتی، نبود و قریش به انکار آن مبادرت نمی‌ورزید[۲].

در فصل سوم، به بحث پیرامون تاریخ و مکان اسرا و معراج، پرداخته شده است. در این زمینه، اقوال و دیدگاه‌های مختلفی عنوان گردیده که با استفاده از روایات و شواهد، به بررسی آنها، پرداخته شده است. اقوال مطرح‌شده پیرامون مکان آغاز این سفر، عبارتند از: مسجدالحرام، بین مقام و زمزم، نزد حجرالاسود، منزل پیامبر(ص)، بیت ام‌هانی، بیت خدیجه(س) و شعب ابی‌طالب.

در آخرین فصل، به بیان بیست نکته درباره مبحث معراج و اسراء و حکمت‌های مختلف آن، پرداخته شده است[۳].

در بخش الإسراء و المعراج ابن حجر عسقلانی، که شرح وی بر باب اسراء و معراج بخاری است و آن را بر‌حسب معانی و موضوعات مرتب نموده، ابتدا، روایات متعددی در این‌باره با سند بخاری ذکر شده، سپس زیاداتی که در صحیح بخاری نیامده، خاطرنشان گردیده [۴] و آنگاه موضوعات و مطالب متنوعی پیرامون اسراء و معراج پیامبر(ص) مطرح گردیده است. این موضوعات را می‌توان در امور زیر، تقسیم‌بندی نمود:

  1. اسراء و سؤالات مطرح‌شده پیرامون آن، مانند اینکه چرا بیت‌المقدس؟ آیا اسراء و معراج در خواب اتفاق افتاده است یا در بیداری؟ آیا اسراء و معراج هر دو در یک شب اتفاق افتاده است؟ آیا اسراء متعدد بوده است؟[۵].
  2. معراج و امور مربوط به آن، مانند: زمان پایان یافتن آن، شق صدر نبی(ص)، براق و اوصاف آن و آسمان دنیا[۶].
  3. ملاقات پیامبر(ص) با سایر انبیا[۷].
  4. عجایبی که پیامبر در آسمان هفتم دید، از جمله بیت‌المعمور، فرشتگان، سدرة‌المنتهی و نهرهای آسمانی[۸].
  5. ملاقات با پروردگار[۹].
  6. فطری بودن اسلام[۱۰].

پانویس

  1. ر.ک: متن کتاب، ص12
  2. ر.ک: همان، ص46
  3. ر.ک: همان، ص56-65
  4. ر.ک: همان، ص70-78
  5. ر.ک: همان، ص78
  6. ر.ک: همان، ص83
  7. ر.ک: همان، ص95
  8. ر.ک: همان، ص101
  9. ر.ک: همان، ص109
  10. ر.ک: همان، ص121

منابع مقاله

متن کتاب.


وابسته‌ها