دین‌های ایران باستان

دین‌های ایران باستان، تألیف هنریک ساموئل نیبرگ با ترجمه سیف‌الدین نجم‌آبادی، برخلاف عنوانش که ادیان ایران باستان نامیده شده، جز دین زرتشتی به سایر دین‌های ایران باستان نمی‌پردازد. انگیزه اصلی تدوین آن، نشست‌های درسی بوده که درباره دین‌های ایران باستان در سال 1935م با دعوت بنیاد اولاس پتری در اوپسالا برگزار شده است. کتاب مزبور نخستین بار به زبان سوئدی منتشر گردید. کتاب دارای هشت بخش است که در بخش نخست آن، وضع دینی ایران باستان به هنگام ظهور اسلام بررسی شده و در ادامه، گزارش به نسبت مفصلی از اوستا و آگاهی‌ها ونظریاتی درباره آن و اعتبار تاریخ‌اش است، در بخش دوم، نظریات گوناگون درباره تولد و ظهور زرتشت مطرح شده است.

‏دین‌های ایران باستان
پدیدآوران	نیبرگ، هنریک ساموئل (نويسنده) نجم‌آبادی، سیف‌الدین (مترجم)
ناشر	دانشگاه شهيد باهنر کرمان
مکان نشر	ایران - کرمان
سال نشر	1383ش
چاپ	1
شابک	‎964-6336-53-x
موضوع	ایران - دین - زردشتی - مهر پرستی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1387 ‎‏/‎‏ن‎‏9‎‏د‎‏9 1585 BL
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مؤلف در بخش سوم، به تفصیل درباره دین میتراییسم، خدای میثره و نقش اجتماعی آن شرح‌ می‌دهد و در پردازش مطلب، از اوستا و سایر منابع دینی زرتشتی بهره گرفته است. بخش چهارم، به وضع جامعه، خانه، خانواده روستایی و کشور از گاهان اختصا دارد. همچنین در این بخش، نظام دینی گاهان و عناصر و نهادهای دینی به دقت تجزیه و تحلیل شده‌اند. در بخش پنجم، به بررسی برآمد کار و آموزه‌های زرتشت اعم از خداشناسی، جهان‌شناسی و فرجام‌شناسی پرداخته است. مؤلف در بخش ششم نظام دینی زرتشت را از زمان خود او تا عصر ساسانیان، با استناد به کتاب مقدس، بررسی می‌کند. در بخش هفتم، خدایان مطرح شده در غرب ایران باستان و نگرش‌های مربوط به آن‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد، از جمله با بررسی دین هخامنشیان و مقایسه آداب آن‌ها با زرتشتیان، به نظر می‌رسد که آن‌ها را زرتشتی نمی‌داند.

سرانجام بخش آخر کتاب به معرفی و بررسی اوستا و بخش‌های آن اختصاص دارد. تاریخ ساسانیان، آیین مغان و آیین مانی در این بخش بررسی شده است.

منابع مقاله

شرفایی، محسن؛ اکبری چناری، علی، کتاب‌شناسی توصیفی ادیان (دفتر چهارم: ادیان ایران باستان)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، 1396.