جزء في صلاة الضحی

جزء في صلاة الضحی، نوشته ادیب، محدّث، مورّخ، مفسّر و فقیه شافعی قرن نهم و دهم قمری؛ جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849- 911ق)، پژوهشی فقهی درباره عبادتی اختلافی در فقه مکتب خلفا به نام «نماز ضحی» (نماز چاشتگاه) است که گویند بعد از طلوع آفتاب تا قبل از ظهر به صورت 2، 4 یا 8 یا 12 یا 100 رکعتی خوانده شود.

جزء في صلاة الضحی
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) جمعه، خالد عبد الکريم (محقق) عبد القادر، عبد القادر احمد ( محقق)
ناشر	مکتبة دار العروبة
مکان نشر	کویت
سال نشر	1407ق - 1987م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• جلال‌الدین سیوطی، نوشته است: سخن در این جزء درباره استحباب نماز ضحی و ردّ بر منکران آن است. منکران به حدیث بخاری از عائشه استناد کرده‌اند که «مارأیتُ رسولَ الله(ص) یسبّح سبحةَ الضحی و إنّی لأسبّحُها». ...
• محققان کتاب؛ خالد عبدالکريم جمعه و عبدالقادر احمد عبدالقادر، نوشته‌اند: نسبت این کتاب به سیوطی قطعی است؛ زیرا خود سیوطی در کتاب حسن المحاضرة في أخبار مصر و القاهرة آن را از آثار خود شمرده است.

ساختار و محتوا

مباحث این کتاب، بدون فصل‌بندی و عبارت است از: اختلاف در نماز ضحی، استنباط این نماز از قرآن، احادیث واردشده که پیامبر(ص) این نماز را خواند، احادیثی که به این نماز امر و تشویق کرده است (احادیثی از انس، بریده، جابر، عائشه و...)، عدد رکعات این نماز و بدعت بودن جماعت خواندن آن مانند نماز تراویح.

نمونه مباحث

• در صحیح مسلم از مجاهد نقل شده است که گفت: من و عروة بن زبیر وارد مسجد شدیم و دیدیم که عبدالله بن عمر نشسته است و مردم نماز ضحی را در مسجد می‌خوانند. از او درباره نماز مردم پرسیدیم گفت: بدعت است. و قاضی عیاض و نووی هر دو در شرح مسلم گفته‌اند: منظورش این است که اظهار کردن نماز ضحی در مسجد و اجتماع مردم برای آن بدعت است، نه اینکه اصل نماز ضحی بدعت است.‌
• نویسنده که از اهل‌سنت است، همه آیات و احادیث مرتبط با این موضوع را جمع کرده و بعد از بررسی، استحباب «نماز ضحی» را ثابت شمرده، ولی تعداد رکعات آن را محدود به عددی معین ندانسته و نوشته است: از آنچه گذشت، دانستی که روایتی در مورد انحصار نماز ضحی در عددی مخصوص، وارد نشده است، پس اینکه فقیهان حداکثر آن را 12 رکعت شمرده‌اند؛ سندی ندارد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.