يوسف اهل، جلال‌الدين

جلال‌الدین یوسف بن شمس‌الدین محمد بن شهاب‌الدین عبدالله جامی، (متوفی حدود 784ق)، معروف به یوسف اهل، مؤلف کتاب «فرائد غیاثی»، مردی ادیب و از خاندان شیخ جامی بوده است.

يوسف اهل، جلال‌الدين

ولادت و وفات

سال تولد و مرگ یوسف اهل مشخص نیست. اما بنابر یکی از نامه‌های مندرج در «فرائد غیاثی»، وی در سال 831ق، تألیف و تدوین کتاب را آغاز کرده و می‌توان حدس زد که احتمالاً متولد سال‌های حدود 785 - 790ق بوده و کتاب خویش را در سن کمال، آغاز به نوشتن کرده است، هرچند در مقدمه کتاب، به سال 834ق اشاره دارد. آن هنگام که شاهرخ تیموری، در سفری به جام، توسط یوسف اهل مدح شده، سال 837ق بوده که شش سال از شروع تألیف آن می‌گذشته است و یوسف اهل تصمیم داشته اثر خود را به وزیر وی، غیاث‌الدین تقدیم نماید. پس از این زمان، می‌توان بر اساس تاریخ موجود در بعضی نامه‌ها، ادامه حیات مؤلف را پی‌گیری کرد یا بر اساس اشارات دیگر کتب آن عهد، به مدت عمر وی، پی برد. چنانکه در مقدمه جلد دوم، دکتر حشمت مؤید، متذکر شده است که او تا سال 784ق، زنده بوده است.

زادگاه

زادگاه وی به درستی معلوم نیست، ولی مسلم است که بیشتر یا تمام عمر خود را در تربت جام، گذرانده است، چنانکه در اکثر نامه‌هایش، اشاره‌ای به روضه شیخ جام دارد، به عبارتی که دلیل مجاورت خود او با آن روضه است.

آثار

وی علاوه بر «فرائد غیاثی»، دست کم دو کتاب دیگر تألیف کرده است؛ یکی به نام «تحفة الامیر» که آن را به اسم امیر ناصرالدین ابراهیم سلطان، پسر شاهرخ میرزا (812 تا 828ق) نوشته است و بخشی از آن را که راجع است به مکتوب شیخ احمد جام به سلطان سنجر در کتاب «فرائد غیاثی» پس از نقل متن نامه مزبور آورده است و دیگری کتابی به نام «حسین عمادی» است.

منابع مقاله

1. یوسف اهل، جلال‌الدین، فرائد غیاثی، به کوشش حشمت مؤید، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1354.
2. خیراندیش، عبدالرسول، «فرائد غیاثی و فوائد تاریخی آن»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، خرداد 1379، شماره 32، به آدرس:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/268025

وابسته‌ها

فرائد غیاثی