طرب المجالس

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

طرب المجالس، اثر حسین بن عالم بن امیرحسینی هروی (641 تا 646-717 تا 777ق)، اثری اخلاقی و تعلیمی و یکی از آثار نثر فارسی است که به اهتمام سید علیرضا مجتهدزاده، منتشر شده است.

طرب المجالس
طرب المجالس
پدیدآورانح‍س‍ی‍ن‍ی‌ هروی، ام‍ی‍رح‍س‍ی‍ن‌ ب‍ن‌ امیر ع‍ال‍م‌ (نويسنده) م‍ج‍ت‍ه‍دزاده‌، ع‍ل‍ی‌ رض‍ا (مصحح)
ناشرکتابفروشی باستان
مکان نشرایران - مشهد مقدس
سال نشر13سده
چاپ0
موضوعاخلاق اسلامی - نثر فارسی - قرن 7ق. - شعر فارسی - قرن 7ق.
زبانفارسی
تعداد جلد1
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

موضوع کتاب، اخلاق، حکم و مواعظ‌ است‌ و در پنج قسم و پنجاه‌وپنج فصل تدوین شده است: قسم اول در بیان‌ خلق‌ و امر، قسم دوم در اصناف‌ ذریه‌، قسم‌ سوم در فضیلت‌ و شرف‌ انسان بر جمیع حیوانات‌، قسم‌ چهارم در بیان اخلاق حمیده و قسم پنجم در اوصاف ذمیمه[۱].

قسم سوم این کتاب‌، ترجمه‌ و تهذیب رساله بیست‌ویکم از رسائل‌ «اخوان‌الصفا» است. این‌ قسم‌، در‌ قالب چهارده فصل برتری‌ و شرف انسان را بر همه حیوانات بیان می‌کند. در هریک از فصل‌ها، مناظره یکی‌ از‌ حیوانات با حکیمی از دیاری بیان‌ شده‌ است‌. حیوانات‌ برای‌ شکایت و دادخواهی از‌ بنی‌‌آدم به نزد ملک جنیان، سلیمان نبی، می‌روند؛ در هر فصل، رسته‌ای از حیوانات، رسول‌ و فرستاده‌ خود‌ را برای مناظره و دادخواهی به مقابله حکیمی‌ از‌ انسان‌‌ها‌ می‌فرستند‌ که‌ هریک نماینده سرزمینی هستند. مجلس این دادخواهی و داوری نزد ملک جنیان برقرار می‌شود و رسولان هر رسته و دسته از حیوانات برای طرح شکایت خود و حکیمان هر سرزمین برای‌ پاسخگویی و همچنین مناظره با آنان، در محکمه ملک جنیان حاضر می‌شوند[۲].

در طول داستان، حکیمان سرزمین‌های حجاز، شام، ترک، روم، عراق، هند، خراسان، هرکدام به‌ترتیب با‌ رسولان‌ و فرستادگان حیوانات (شتر، مورچه، روباه، عنکبوت، کشف، طاووس، همای) به مجادله و مناظره می‌پردازند و در پایان هرکدام از آنها، به‌جز حکیم خراسان، در این مناظره و جدل مغلوب دلایل و برهان‌‌های‌ حیوان مقابل خود می‌شوند و می‌پذیرند که بنی‌آدم شایستگی سروری و برتری بر حیوانات را ندارد؛ به همین سبب باید از ظلم بر سایر موجودات‌ و حیوانات‌ دست بردارد و همانند سایر حیوانات‌ باشد‌. در این میان، تنها حکیم خراسان بر طرف مناظره خود، همای، پیروز می‌شود و حیوانات‌ را‌ مطیع سخنان و دلایل منطقی و بی‌چون‌وچرای خود می‌کند[۳].

پانویس

  1. ر.ک: محمودی، مریم؛ الیاسی، رضا، ص60
  2. ر.ک: همان
  3. ر.ک: همان، ص60-61

منابع مقاله

محمودی، مریم؛ الیاسی، رضا، «نمادشناسی حیوانات در کتاب طرب ‌المجالس»، پایگاه مجلات تخصصی نور، متن‌شناسی ادب فارسی، زمستان 1396- شماره 36، به آدرس: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1272260/


وابسته‌ها