نسب عدنان و قحطان
نسب عدنان و قحطان، تألیف ادیب، نحوی، بلاغت‌شناس، واژه‌شناس و مورخ ممتاز قرن سوم هجری قمری، ابوالعباس محمد بن یزید ازدى بصرى، معروف به مُبَرَّد (210- 285ق)، نوشتار کوتاهی است که قبیله‌های مهمّ عرب (عدنانیان و قحطانیان) را معرفی می‌کند. استاد دانشگاه علیگره (هند)، عبدالعزیز میمنی راجکوتی، این اثر را تصحیح و منابعش را استخراج و ثبت کرده و برای آن مقدمه‌ای نوشته است.
| نسب عدنان و قحطان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مبرد، محمد بن یزید (نويسنده) |
| ناشر | الوراق للنشر |
| مکان نشر | عراق - بغداد |
| سال نشر | 2007م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م2ن5 1123 CS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- عبدالعزیز میمنی با اشاره به خاطره آشنایی خودش با 2 نسخه خطی از این اثر و پُرغلط بودن هر دو، افزوده است: یکی از استادان بعد از تصمیم بر تصحیح آن، وقتی با سختی‌های این کار مواجه شد، انصراف داد و آن را به مجمع علمی دمشق واگذارد و آنان این مسئولیت را برعهده دانشور بزرگ عبدالقادر مغربی نهادند و او بعد از بررسی این 7 صفحه دریافت که زحمت تصحیحش بیشتر از تألیف آن است، پس آن را نپذیرفت و به نظرش رسید که نسخه خطی را برای من بفرستد و من هم بعد از مطالعه دانستم که کاری دشوار است و تا مدتی رهایش کردم... و سرانجام در سال 1355ق موفق به تصحیح آن شدم؛ جز چند کلمه معدود که دانستنش مهمّ نیست و ندانستنش هم ضرری ندارد[۱].
ساختار و محتوا
نویسنده بدون تصریح به طبقه‌بندی خاصی، قبیله‌های گوناگون عرب از جمله: قبایل قریش، بنی‌هاشم، بنی‌امیه و... را معرفی کرده است.
نمونه مباحث
- «... و بنوقصيّ: عبدمناف و عبدالعزّی و عبدالدار، سدنة البيت و أصحاب الألوية. ثمّ أسد بن عبدالعزّی بن قصيّ، رهط خديجة بنت خويلد و الزبير بن العوام؛ فهؤلاء بنوقصيّ بن كلاب و بنوكلاب اثنان: قصيّ و زهرة؛ فزهرة رهط عبدالرحمن بن عوف و سعد بن أبي‌وقاص و منهم آمنة بنت وهب أُمّ النبي(ص)»[۲]؛ یعنی پسران قصیّ: عبدمناف و عبدالعزّی و عبدالدار، پرده‌داران و پرچم‌داران بودند که به خانه کعبه خدمت می‌کردند. سپس اسد بن عبدالعزّی بن قصیّ، عشیره خدیجه بنت خویلد(ع) و زبیر بن عوام بودند. پس آنان پسران قصیّ بن کلاب بودند و پسران کلاب 2 نفر هستند: قصیّ و زهره؛ زهره عشیره عبدالرحمن بن عوف و سعد بن ابی‌وقاص است و آمنه بنت وهب - مادر پیامبر(ص) - از آنان است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.