تبریزی، احمد
اَحْمَدِ تَبْریزی، فرزند محمد ، شاعر و مورخ ایرانی، هم‌عصر با ابوسعید بهادرخان (حک ۷۱۷-۷۳۶ق/ ۱۳۱۷-۱۳۳۶م).
| احمد تبریزی، فرزند محمد | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد تبریزی؛ |
| نام پدر | محمد؛ |
| رحلت | حک ۷۱۷-۷۳۶ق؛ |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | |
| پیشه | شاعر، مورخ؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | شاعر، مورخ؛ |
| مشایخ | |
| برخی آثار | 1- شهنشاه‌نامه ؛ |
از احوال او اطلاعی در دست نیست و منابع، تنها به معرفی آثار وی پرداخته‌اند:
１. شهنشاه‌نامه یا شاهنشاه‌نامه یا چنگیزنامه یا منظومۀ احمدی، از منظومه‌های حماسی ـ تاریخی مهم دورۀ مغول که تاریخ آن روزگار را، از آغاز کار تا ۷۳۸ق، اندکی پس از مرگ ابوسعید، در بر می‌گیرد. این منظومه اگرچه ظاهراً از لحاظ تاریخی و ارزش ادبی، امتیاز خاصی ندارد، ولی حاوی اطلاعات مفیدی راجع به آن دوره است. مثنوی شهنشاه‌نامه در بحر متقارب و در ۱۸ هزار بیت، به تقلید از شاهنامۀ فردوسی و به شیوۀ سال‌شمار سروده شده است.
عنوان منظومه و اهدای آن به ابوسعید در نخستین ابیات و نیز در مقدمۀ کتاب ذکر شده و همچنین طول دورۀ تألیف و تاریخ ختم آن و نیز نام شاعر، احمد، در ابیات پایانی آن آمده است. بر پایۀ این ابیات، تألیف این اثر، ۸ سال طول کشیده و در ۷۳۸ق پایان یافته است.
نسخه‌ای نفیس از این منظومه، در کتابخانۀ موزۀ بریتانیا، همراه مجموعه‌ای مشتل بر ۴ منظومه که همۀ آن‌ها در بحر متقارب سروده شده‌اند، موجود است. این منظومه دارای ۲۴۳ برگ و به ترتیب مشتمل بر منظومه‌های گرشاسب‌نامۀ اسدی، شهنشاه‌نامۀ احمد تبریزی، بهمن‌نامه و کوش‌نامۀ آذری است که شهنشاه‌نامه، برگ‌های ۴۱ تا ۱۳۲ آن را در برمی‌گیرد. این نسخه در ۱۴ رجب ۸۰۰ با عنوان چنگیزنامۀ منظومات احمدی و به خط محمد بن سعید بن سعدالحافظ القاری کتابت شده است. فیلمی از این مجموعه در کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران موجود است.
２. تاریخ النوادر، که نسخه‌ای از آن به دست نیامده است.
۳. دیوان احمد. در منابع، از چند دیوان با عنوان دیوان احمد نام برده شده که نسخه‌های خطی متعددی نیز از آن‌ها موجود است، ولی در هیچ‌یک، ذکر کاملی از نام مؤلف به میان نیامده است و معلوم نیست که مقصود، همان احمد تبریزی صاحب شهنشاه‌نامه است، یا کس دیگر. تنها آقابزرگ نام و مشخصات و دو اثر دیگر وی را ذکر کرده است [۱].
پانویس
- ↑ ریحانی منفرد، نسترن، ج7، ص27
منابع مقاله
ریحانی منفرد، نسترن، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.