کلیات جویا تبریزی
کلیات جویا تبریزی؛ با مقابله دو نسخه خطی قدیمی و تصحیح و مقدمه و شرح حال، مجموعه اشعار میرزا داراب بیگ جویا (متوفی 1118ق)، از سخنوران نامی سده یازدهم و دوازدهم هجری است.
| کلیات جویا تبریزی با مقابله دو نسخه خطی قدیمی و تصحیح و مقدمه و شرح حال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جویا تبریزی، داراب بیگ (نويسنده) باقر، محمد (مصحح) |
| سال نشر | 1337ش - 1959م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 11ق. - شعر فارسی - قرن 10ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب شامل دیباچه‌ای در نثر راجع به فن شعرگویی و کاوش در شعر سرودن، قصاید حمد و نعت و مناقب، مثنویات، قطعات، رباعیات، متفرقات، غزلیات، رقعات، دیباچه مرقع، دیباچه‌ای که بر دیوان میرزا صایب نوشته شده و دیباچه سفینه که به اهتمام محمد باقر منتشر شده است.
اگرچه جویا در تمام فنون سخن، طبع‌آزمایی کرده است، ولی اختصاص و اهمیت او در غزلسرایی است. وی از لحاظ تنوع و تازگی در سبک هندی، مقلد صائب بوده و او را استاد خود شمرده است. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های اشعار او، به شرح زیر می‌باشد:
- مضامین بدیع و تازه: شعرایی که به شیوه هندی شعر گفته‌اند، به نازکی خیال و ساختن مضامین بدیع و تازه، ممتازند و اشعار ذیل جویا، نمونه‌ای دقیقه‌یابی سبک هندی است:
| پای تا سر مزه است اندامت | بنگه می‌توان چشید ترا | |
| گل و ششماد و سرو را دیدم | بهمه ناز می‌رسید ترا |
- استعارات و ترکیبات مجاز: پیروان سبک هندی، لغات را به معنی مجاز استعمال می‌کنند و مردم را از توجه به استعارات و انحراف از معنی، برحذر می‌دارند؛ اشعار ذیل جویا، نمونه‌ای است از صنعت استعاری او:
| هندوی چشم شوخ تو از سرخی خمار | امروز رنگ میکده در سومنات ریخت |
- کثرت استعمال امثال و اصطلاحات: در اشعار ذیل، جویا امثال و اصطلاحات را به کار برده است:
| با اشک ریزد از مژه صافست گر دلت | آری همیشه درد بود ته نشین آب |
- استعمال صنعت مراعات نظیر: که این بیت برای نمونه ذکر می‌شود:
| مور ره یافته بخرمن گل | یا خط عنبرین دمیده ترا |
- تمثیل و ارسال المثل: به این معنی که شاعر، مطلبی را در یکی از دو مصرع ذکر کرده و در مصرع دیگر، شاهد و مثال و برهانی برای آن می‌آورد؛ ابیات ذیل جویا، نمونه‌ای از این فن است:
| پیش اهل دل دهان خنده زخم تن بس است | غنچه را چاک گریبان رخنه دامن بس است | |
| اهل جوهر در لباس لاغری آسوده‌اند | چون صدف پیراهن تن استخوان تن بس است |
یا این بیت:
[۱]| غیر را راه مده در حرم کعبه دل | نیست شایسته مسجد که مصور باشد |
.
پانویس
- ↑ مقدمه، صفحه یو- ک
منابع مقاله
مقدمه کتاب.