ابوالوفا خوارزمی
اَبوالْوَفا خوارَزْمی (د ۴ رجب ۸۳۵ ق / ۷ مارس ۱۴۳۲ م)، از عرفای سلسلۀ كبرویه كه از او با القابی چون قدوة العرفا، پیر فرشته و فرشتۀ روی زمین یاد كرده‌اند.
| ابوالوفا خوارزمی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابوالوفا خوارزمی؛ |
| نام‌های دیگر | خواجه ابوالوفا خوارزمی؛ |
| لقب | قدوة العرفا، پیر فرشته، فرشتۀ روی زمین؛ |
| ولادت | ح757ق؛ |
| محل تولد | ایران؛ |
| محل زندگی | ایران؛ |
| رحلت | د۸۳۵ ق؛ |
| مدفن | خوارزم؛ |
| طول عمر | 78؛ |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | اهل‌سنت؛ |
| پیشه | از عرفای سلسلۀ كبرویه، شاعر، استاد در موسیقی و علوم غریبه؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | عارف، شاعر، استاد در موسیقی و علوم غریبه؛ |
| مشایخ | خواجه سعید، خواجه ابوالفتوح؛ |
| شاگردان | كمال‌الدین حسین خوارزمی؛ |
| برخی آثار | 1- دیوان ا شعار؛ |
ولادت
تاریخ ولادت ابوالوفا روشن نیست. تنها به استناد یكی از رباعیات وی ــ كه در آن خود را مردی ۷۴ ساله گفتـه است ــ ۷۶0 ق / ۱۳۵۹ م را سال تولد او دانسته‌اند، اما با توجه به سخنی كه وی اندكی پیش از مرگ خود بر زبان آورده و به ۷۸ سالگی خود اشاره كرده است، تولد او را می‌توان در حدود سال ۷۵۷ ق حدس زد.
سلسله مشایخ
ابوالوفا سلسلۀ مشایخ خود را در قطعه‌ای كه از او نقل كرده‌اند، از طریق خواجه سعید و ابوالفتوح به چند واسطه از جمله بابا كمال جندی، به نجم‌الدین كبری می‌پیوندد.
شاعر و استاد در موسیقی و علوم غریبه
ابوالوفا از شاعران معروف زمان خویش نیز بوده است و اشعار و رباعیات او را بسیاری از بر داشته‌اند. همچنین از استادی او در موسیقی و علوم غریبه نیز سخن گفته‌اند.
شاگردان
از شاگردان مشهور ابوالوفا می‌توان به كمال‌الدین حسین خوارزمی، شارح فصوص الحكم ابن عربی و مثنوی مولوی اشاره كرد كه تألیف جواهرالاسرار در شرح مثنوی را به اشارت و تشویق استاد خود آغاز نمود. مریدان و معتقدان ابوالوفا گفته‌اند كه مقصود جلال‌الدین مولوی از «بوالوفا» در غزلی به مطلع «پیش‌ترآ پیش‌تر، ای بوالوفا ...» خوارزمی، و به گونه‌ای پیشگویی از ظهور او بوده است و ظاهراً نخست خود ابوالوفا در بیتی از یك رباعی كه حسین خوارزمی از او نقل كرده، چنین ادعا كرد است. اما روشن است كه این خطاب در شعر مذكور به شخص خاصی ناظر نیست.
وفات
ابوالوفا در خوارزم درگذشت و همانجا مدفون شد.
آثار
۱. دیوان اشعار، بخش اندكی از آن كه تماماً ترجیع‌بند است، بر جای مانده و در كتابخانۀ ملی ملك (شم ۵۳۰۶) موجود است. افزون بر این اشعاری نیز به طور پراكنده از وی نقل شده است. ۲. نثر الجواهر، كه در منابع اخیر به صورت كنزالجواهر ضبط شده است. خوارزمی از این كتاب نام برده و گفته است كه ابوالوفا تا اندك زمانی پیش از مرگ خود همچنان به تصحیح آن مشغول بوده است. به گفتۀ گازرگاهی، ابوالوفا این كتاب را برای پسر یزدان بخش چنگی تألیف كرده بود و بسیاری از رباعیات او در این كتاب موجود بوده است.
رسائل دیگری نیز به ابوالوفا نسبت داده‌اند. خوارزمی به نامه‌ها و مكاتیب ابوالوفا كه به وی نوشته بوده، اشاره كرده و دو نمونه از آن را نقل كرده است[۱].
پانویس
- ↑ شمس، محمد جواد، ج6، ص370
منابع مقاله
شمس، محمد جواد، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.