تجدد، محمدرضا
محمدرضا تجدد (۱۲۶7ش ـ۱۳۵۲ش)، معروف به شيخ‌العراقين‌زاده، روزنامه‌نگار، حقوق‌دان، مصحح و مترجم ایرانی. نماینده دوره چهارم و پنجم و چهاردهم از حوزه انتخابیه ساری، در مناصب قضایی و اداری کشور صاحب مقام بود.
| نام | تجدد، محمدرضا |
|---|---|
| نامهای دیگر | شیخ العراقین زاده
شیخ العراقین زاده م‍ازن‍دران‍ی تجدد، محمدرضا بن علی میرزا محمدرضا تجدد |
| نام پدر | شیخ علی شیخ العراقین |
| متولد | 1267 ش |
| محل تولد | کربلا |
| رحلت | 1352 ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | الفهرست |
| کد مؤلف | AUTHORCODE10909AUTHORCODE |
تجدد در کابینه محمدعلی فروغی به معاونت وزارت فرهنگ انتخاب شد و مدتی هم معاون وزارت دادگستری بود. از آثار او تصحیح و ترجمۀ کتاب الفهرست ابن ندیم در ۲ مجلد است. زین‌العابدین رهنما برادر ایشان است.
ولادت
او فرزند شیخ علی، در 1267ش در کربلا متولد شد.
تحصیلات
پس از انجام تحصيلات مقدماتى وارد حوزه‌ى علميه‌ى كربلا و نجف شد و علاوه بر تحصيل زبان و ادبيات فارسی و عربى، معالم و رسائل و فقه و اصول را نزد اساتيد به خوبى آموخت و چندى نيز دروس خارج فقه و اصول را تلمّذ نمود.
بازگشت به ایران
در سال 1298ش. به اتفاق برادرش زين‌العابدين رهنما، به ایران بازگشت و در محافل و مجالس سياسى ایران رفت و آمد پيدا كرد. رهنما امتياز روزنامه‌ى ایران را گرفته، به انتشار آن مبادرت كرد. تجدد نيز كه در آن تاريخ به شيخ‌العراقين‌زاده مازندرانى معروف بود، روزنامه‌اى به نام تجدد دائر نمود.
نمایندگی مجلس در دوره چهارم
در انتخابات دوره‌ى چهارم مجلس شوراى ملى (اول تیر 1300 تا 30 خرداد 1302)، شيخ‌العراقين‌زاده از سارى به وكالت انتخاب شد و از همان روزهاى اول، وكيل پرتلاش و فعال و جنجالى بود ولى تدريجاً راه خود را پيدا كرد و جزو طرفداران سردارسپه وزير جنگ شد و در راه موفقيت او قدم برداشت.
روزنامه‌ى تجدد در 1302ش. به طرفدارى از سردارسپه انتشار يافت و يك هيئت تحريريه قوى كه همه‌ى آنان نماينده‌ى مجلس شوراى ملى بودند، روزنامه را اداره می‌كردند. آن افراد عبارت بودند از: تدين، عدل‌الملك دادگر، سركشيك‌زاده، على‌اكبر داور، شريعت‌زاده، مشاراعظم و دبيراعظم بهرامى. اين روزنامه كه در آغاز براى تغيير و خلع سلطنت از قاجاريه تأسيس شده بود، ارگان فرقه‌ى دموكرات مستقل ایران بود.
نمایندگی مجلس در دوره پنجم
شيخ‌العراقين‌زاده در دوره‌ى پنجم مجلس شوراى ملى (22بهمن 1302 تا 22بهمن 1304)، مجدداً از سارى به وكالت مجلس انتخاب شد و به طرفدارى از سردارسپه ادامه داد. در اسفند 1302ش. در روزنامه‌ى خود قطعنامه‌اى را مشتمل بر چهار ماده انتشار داد كه عبارت بود از خلع احمد ميرزا از سلطنت، تغيير قانون اساسى از طرف مجلس شوراى ملى، اجراى مفاد قطعنامه توسط حكام و اجراى مفاد قطعنامه به وسيله‌ى وكلاى مجلس. اين قطعنامه كه مقدمه‌ى خلع احمدشاه از سلطنت و تغيير رژيم از سلطنتى به جمهورى بود، با مخالفت سيد حسن مدرس و عده‌ى زيادى از روحانیون روبرو شد و جنجال بزرگى در كشور پيش آورد كه سردارسپه ناچار شد تغيير رژيم را منتفى نمايد.
تجدد در دوره‌ى پنجم مجلس شوراى ملى، از نمايندگان برجسته و از طرفداران انقراض قاجاريه بود و در اين راه مجاهدت زيادى معمول داشت. پس از خلع احمدشاه و تفويض سلطنت به رضاخان، روزنامه‌ى تجدد تعطيل شد و صاحب آن بنا به دعوت مرحوم على‌اكبر داور، به خدمت قضا دعوت گرديد و با رتبه‌ى نه قضائى، چندى رئيس استيناف کرمان و زمانى رئيس دادگسترى خراسان و مدتى مستشار ديوان كشور شد. در 1314ش. رضاشاه به عده‌اى از رجال كشور بدبين شد و آنها را دستگير و زندانى نمود، از جمله همين محمدرضا تجدد و برادرش زين‌العابدين رهنما مدير روزنامه‌ى ایران و وكيل مجلس بود. چندى در زندان بسر بردند تا هر دو برادر به عراق تبعيد شدند. پس از استعفا و خروج رضاشاه، هر دو برادر به ایران بازگشتند و مجدداً فعاليت سياسى خود را آغاز نمودند. محمدرضا تجدد در 1320ش. در كابينه‌ى محمدعلى فروغى، به معاونت وزارت فرهنگ انتخاب شد و چندى هم معاون وزارت دادگسترى بود.
نمایندگی مجلس در دوره چهاردهم
در دوره‌ى چهاردهم از سارى به وكالت مجلس شوراى ملى (از ۱۳۲۲/۱۲/۰۷ش. تا ۱۳۲۵/۱۲/۲۱ش)، برگزيده شد.
تجدد مردى دانشمند و باسواد بود. او با ترجمه‌ى كتاب معروف «الفهرست» ابن نديم از عربى به فارسی، خدمت فرهنگى و علمى بزرگى انجام داد.
وفات
وى در 1352ش. در 85 سالگى در تهران درگذشت.
منابع مقاله
- بانک اطلاعات رجال
- دائرةالمعارف تشیع، جلد 4، (1391) تهران: مؤسسه‌ی انتشارات حکمت، چاپ اول