ابن زاغونی، علی بن عبیدالله
علی بن عبیدالله بن زاغونی (455-527ق)، محدث، متکلم، واعظ، مورخ و فقیه حنبلی.
| نام | ابن زاغونی، علی بن عبیدالله |
|---|---|
| نامهای دیگر | ابوالحسن علی بن عبیدالله بن نصر بن سری زاغونی
ابن زاغونی |
| نام پدر | عبیدالله |
| متولد | ۴۵۵ق/1063م |
| محل تولد | روستای زاغون/بغداد |
| رحلت | محرم 527 برابر با نوامبر 1132م |
| اساتید | ابومحمد صریفینی |
| برخی آثار | الإيضاح في أصول‌الدين |
| کد مؤلف | AUTHORCODE07404AUTHORCODE |
ولادت
ابوالحسن علی بن عبیدالله بن نصر بن سری زاغونی در سال ۴۵۵ق/1063م، در یکی از روستاهای بغداد متولد شد.
علت شهرت وی به ابن زاغونی، نسبت او به روستایی از توابع بغداد به نام زاغون است.
اساتید و شیوخ
از شرح زندگی وی چیز مهمی دانسته نیست. درباره او همین‌قدر می‌دانیم که نزد ابومحمد صریفینی، ابوالحسین بن نقوز، ابوالغنائم بن مأمون، ابوالقاسم بن بُسری، ابومحمد بن عبدالله بن عطاء هروی، ابومحمد بن هزارمرد و دیگران به استماع حدیث پرداخت و ذهبی و ابن رجب به وثاقت و صحت سماع وی تصریح نموده‌اند. فقه را نزد ابوعلی یعقوب برزبانی (متوفای ۴۸۶ق) فراگرفت و سرآمد فقیهان عصر خویش گردید، تا آنجا که ذهبی او را شیخ حنابله خوانده است. او در فقه حنبلی دارای آرائی شاذ بود که ابن رجب به برخی از آنها اشاره کرده است.
وی به سبب بعضی عقاید کلامی خود که از افکار معتزله نشئت می‌گرفت، به بدعت‌گذاری متهم شده است.
ابن زاغونی از قرائات قرآن و نحو و لغت آگاه بوده. ذوق ادبی نیز داشته است؛ چه ابن تغری بردی او را شاعر خوانده و ابن جوزی او را خطیب دانسته است.
شاگردان
وی دارای شاگردان زیادی بود که از میان آنان ابوالفرج بن جوزی از همه مشهورتر است. ابن جوزی خود گوید که فقه و حدیث را نزد وی فراگرفته است. از دیگر شاگردان او می‌توان به برادرش ابوبکر بن زاغونی، سلفی، ابن ناصر، ابن عساکر و ابوموسی مدینی اشاره نمود.
وفات
ایشان در محرم 527 برابر با نوامبر 1132 از دنیا رفت. ابن تغری بردی سال وفات وی را ۵۲۶ق، ثبت کرده است.
آثار
ابن زاغونی در علوم مختلف دارای آثار متعددی بوده است که از میان آنها کتاب ذیل تاریخ ابن همدانی برجای مانده است. ابن همدانی در ذیلی بر تاریخ ابوالحسن ثابت بن سنان بن ثابت بن قره (متوفای ۳۶۵ق/۹۷۶م) حوادث تاریخی را تا آغاز حکومت المسترشدبالله (حک ۵۱۲-۵۲۹ق/۱۱۱۸-۱۱۳۵م) پیگیری کرده بوده و ابن زاغونی در ذیلی که بر آن نوشته، آن را تا ۵۲۷ق، سال وفات خود، ادامه داده است. حاجی خلیفه ذیل ابن زاغونی را تحت عنوان ذیل تاریخ ثابت بن قره صابی آورده است. گفته شده که قسمتی از این کتاب در کتابخانه برلین موجود است. از کتاب دیگر او به نام «التلخيص في الفرائض» نیز نسخه‌ای در برلین موجود است.
آثار منسوب به وی عبارتند از:
- الإقناع؛
- الإيضاح در اصول دین؛
- جزء في تصحيح حديث الأطيط؛
- جزء في عويص المسائل الحسابية؛
- الخلاف الكبير؛
- الدور والوصايا؛
- ديوان خُطَب؛
- غُرَرُ البيان در اصول فقه؛
- مجالس في الوعظ؛
- مسائل في القرآن؛
- المفردات که شامل ۱۰۰ مسئله بوده است؛
- مقالة في الحرف والصوت؛
- مناسك الحج؛
- الواضح؛
و...[۱].
پانویس
- ↑ ضیائی، علی‌اکبر، ج3، ص610