پژوهشی در علم رجال

پژوهشی در علم رجال، نوشته عضو هیئت ‌علمی «جامعة المصطفی العالمية» و پژوهشگر اصول، فقه، رجال و حدیث، اکبر ترابی شهرضایی (1338-1398ش)، دانش «راوی‌شناسی» را استدلالی و روشن آموزش می‌دهد و ضرورت و فواید فراگیری آن را می‌نمایاند.

پژوهشی در علم رجال
پدیدآوران	ترابی شهرضایی، اکبر (نويسنده)
ناشر	سازمان اوقاف و امور خیریه، انتشارات اسوه
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1387ش
چاپ	1
موضوع	حدیث - علم الرجال
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4پ4ت 114 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• نویسنده با تأکید بر اینکه برای گرفتار نشدن در دام کلمات و بافته‌های دروغ‌گویانی همچون «وهب بن وهب ابوالبختری»، باید با مراجعه به علم رجال، به بررسی حال راویان این‌گونه اخبار پرداخت و کسی که می‌خواهد در علم رجال تحقیق کند، باید ابتدا با اصطلاحات و قواعد کلی این علم و مبانی مختلفی که در آن وجود دارد، آشنا شود تا استفاده از این علم برایش آسان شود، افزوده است: هدف از نگارش و انتشار اثر حاضر، آگاهی‌بخشی به دانش‌پژوهان با روشی نوین و ساده است.

ساختار و محتوا

این کتاب، از مقدمه، 6 فصل و خاتمه به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:

• مقدمه (تعریف، موضوع و مسائل علم رجال، تفاوت علم رجال با علم تراجم، درایه و فهرست‌نگاری).

1. جایگاه علم رجال در استنباط احکام شرعی (ادله مثبتین و منکرین نیاز به این علم).
2. مصادر اولیه علم رجال (رجال برقی، رساله ابی‌غالب زراری، رجال نجاشی، فهرست شیخ طوسی و رجال شیخ طوسی).
3. جایگاه سنت در شناخت احکام دین و معارف الهی (آشنایی با کتاب‌های کافی، من‌لايحضره‌الفقيه، تهذيب الأحكام و استبصار).
4. لزوم بررسی طرق شیخ طوسی و شیخ صدوق و روش تصحیح طرُق.
5. انواع توثیقات، راه‌های اثبات توثیق خاصّ، کفایت تزکیه یک رجالی در اثبات وثاقت و حجیت توثیقات متأخرین.
6. انواع دهگانه توثیقات عامّ، توثیق عامّ اول، اصحاب اجماع، مشایخ الثقات و... تصحیح سند.

• خاتمه (6 فایده: مقصود از «عدّةٌ من أصحابنا» در روایات کافی، مقصود از «جماعة من أصحابنا» در کتاب فهرست، شناخت طبقات و...).

نمونه مباحث

• توجه به این نکته لازم است که در دو کتاب مهمّ متقدمین امامیه در علم رجال، یعنی «رجال نجاشی» و «فهرست شیخ طوسی»، مباحث رجالی با مباحث علم فهرست‌نگاری و تراجم در بسیاری از موارد با هم و یکجا آمده است.
• روایات اصحاب اجماع، صحیح است و قدمای امامیه در مورد راویان پس از اصحاب اجماع تا معصوم، تحقیق نمی‌کردند؛ زیرا می‌دانستند که اصحاب اجماع فقط روایاتی را که به صدور آنها از معصوم علم داشتند، نقل می‌کنند. اگر کسی در آثار آنان تتبع و تحقیق کند، می‌فهمد که مراد «کشی» و طایفه امامیه از عبارت «تصحيح ما يصحّ عنهم»، همین معناست.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.