أخبار الدول المنقطعة

اخبار الدول المنقطعة، اثر ابوالحسن جمال‌الدين على بن ظافر ازدی (569- 613 ق)، اديب، شاعر، مورخ مصرى و كاتب دولت ايوبيان‏ است. این اثر تاریخی توسط علی عمر تحقیق شده است.

أخبار الدول المنقطعة
پدیدآوران	ازدی، علی بن ظافر (نويسنده) عمر، علی محمد (محقق)
ناشر	مکتبة الثقافة الدينية
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1422ق - 2001م
چاپ	1
شابک	‎-
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/الف4الف3 35/63 DS
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نوشتار حاضر، جلد دوم از اثر یاد شده است و شامل اخبار و حوادث دولتهاى حمدانى در موصل و حلب و دیاربکر، دولت ساجى ، دولت طولونیان و همچنین اخشیدیان در مصر و شام، دولت فاطمیان، دولت صنهاجه و دولت عباسیان است. برخی از مجلدات این اثر به دست نیامده است؛ اما از میان سخنان نویسنده در این جلد می‌توان دریافت که محتوای اجزای مفقوده مشتمل بر گزارش‌هایی از دولت‌های، سلجوقیان، آل دلف، صفاریان، سامانیان و... بوده است مفقود گشته است.

این اثر در برخی از منابع با عنوان «اخبار الدولة الاسلامیة» و در برخی دیگر با نام «الدول المنقطعة» آمده است.

نویسنده مطالب تاریخی مربوط به هر دولت را در این کتاب بر اساس دوران حکومت خلفا و حاکمان آن دولت تنظیم نموده و اخبار آنها را ذکر کرده است. وی در مطالبی که به شخصیت‌شناسی هر یک از حاکمان اختصاص داده، نخست به به نام، نام پدر، نام مادر و در بسیاری از موارد نیز به صفات و ویژگی‌های جسمی و اخلاقی آنها اشاره کرده است. نویسنده اخبار دوران هر یک از حکام و خلفا را با یاد از وزار، حاجیان، قضات آنان و همچنین نام فرزندان آنها پایان داده است.

از ویژگی‌های این اثر بهره‌گیری گسترده نویسنده از مصادری است که مفقود شده و همچنین استفاده از برخی مصادر خطی موجود، باضافه ترتیب دقیق و کامل آن است که اهمیت آن را دو چندان کرده است. این امر موجب شده است تا برخی از مورخان آن را مورد ستایش قرار داده و آن را کتابی مفید و ارزشمند معرفی نمایند. همچنین تکیه بسیاری از مورخان به ویژه نویسنده «مدرسة التاریخ فی مصر و غیرها» بر این اثر از دیگر ویژگی‌های این اثر است.

محقق در تحقیق این اثر به چند نسخه‌ی خطی تکیه کرده و بدون اشاره به اختلاف و اغلاط یا زیادت و نقضان نسخه‌ها محتوای آنها را مکمل یکدیگر قرار داده و تنها به مطالب اضافه شده به اثر از سایر کتب اشاره کرده است. همچنن به برخی تحریفات راه یافته در برخی از چاپهای متعلق به این اثر، در جای خود و در پاورقی کتاب اشاره نموده است. محقق همچنین به مستندسازی و ارجاع برخی از مطالب و اشعار به مصادر نموده و در مواردی نیز به توضیح پیرامون برخی عبارات دشوار و نام افراد و اماکن پرداخته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. دواداری، ابو بکر بن عبدالله، کنز الدرر و جامع الغرر، قاهره، مکتبة المؤید، چاپ نهم، 1422ق.