موسوعة شهادة المعصومين(ع)
موسوعة شهادة المعصومين(ع)، اثر آقایان محمود لطیفی، سید علی‌رضا جعفری، محمود شریفی و محمود احمدیان، مجموعه روایاتی است مربوط به زندگانی و شهادت چهارده معصوم(ع) که به زبان عربی و در سال 1380ش، تدوین شده است.
| موسوعة شهادة المعصومين(ع) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سازمان تبليغات اسلامی. پژوهشکده باقر العلوم. گروه حديث (نویسنده) |
| ناشر | سازمان تبليغات اسلامی، پژوهشکده باقر العلوم(ع)، انتشارات نورالسجاد |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1380ش , |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-7163-08-8 |
| موضوع | احاديث شيعه - قرن 14
چهارده معصوم - احاديث چهارده معصوم - سرگذشت‌نامه چهارده معصوم - شهادت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 36 /م8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب با مقدمه نویسندگان آغاز و مطالب در چهارده جزء، در سه جلد، تنظیم شده است. هریک از اجزای کتاب، مربوط به زندگانی یک معصوم(ص) بوده و خود دارای نه فصل است که اسلوب فصول تمام اجزا، مانند هم است؛ بدین‌گونه که در فصل اول که مربوط به شخصیت معصوم(ع) می‌باشد، به تاریخ ولادت، شهادت، مدت عمر و امامت، القاب، کنیه و نام پدر، مادر و اولاد، اشاره گردیده است؛ در فصل دوم، گوشه‌هایی از آزارها و اذیت‌هایی که هر معصوم(ع) در عصر خود متحمل شده، بیان شده است؛ در فصل سوم، اخباری که از خداوند، پیامبر(ص) و یا سایر معصومین(ع) پیرامون شهادت هر معصوم(ع) وارد شده، بیان گردیده است؛ فصل چهارم، مربوط به وصایای معصومین(ع) است و در فصل پنجم، اتفاقاتی که در مدت بیماری تا شهادت معصوم(ع) رخ داده، بیان شده است؛ در فصل ششم به کیفیت شهادت و در فصل هفتم به نحوه تجهیز معصوم(ع)، اعم از غسل، تکفین، نماز و دفن اشاره شده است؛ در فصل هشتم نیز به وقایع پس از شهادت و در فصل نهم، به مراثی مربوط به هر معصوم(ع)، پرداخته شده است[۱].
نویسندگان، روایات مروبوط به هریک از موضوعات فوق را از منابع معتبر، نقل کرده‌اند؛ بدون تحلیل، توضیح یا تشریح آن‌ها.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن اشاره به کتبی که در موضوع مقتل و شهادت ائمه(ع) نوشته شده، به موضوع فصول کتاب، اشاره شده است[۲].
در جلد اول، جزء اول تا چهارم، جای گرفته است. جزء اول، پیرامون شهادت پیامبر(ص) می‌باشد[۳]. از جمله اذیت‌هایی که آن حضرت متحمل شده و در فصل دوم به آن اشاره شده است، عبارتند از: متهم شدن آن حضرت به سحر و جنون؛ حصر آن حضرت و پیروانش به‌وسیله قریش و عدم ازدواج و بیع با آنان؛ آزارهای قریش و دشنام دادن به پیامبر(ص)؛ مجروح شدن در روز احد و تحمل شداید[۴].
پیرامون شهادت آن حضرت، روایتی از ابن شهرآشوب بدین مضمون نقل شده است: چون آن حضرت در بیماری افتاد، در روز شنبه، اول ماه صفر، دست حضرت علی(ع) را گرفته و درحالی‌که گروهی از مردم ایشان را مشایعت می‌کردند، به سمت بقیع رفته و پس از سلام به اهل قبور آن، از فتنه‌ای که در امت خواهد افتاد، خبر داده و فرمودند: «جبرئیل هر سال یک مرتبه بر من نازل شده و قرآن را بر من عرضه می‌داشت، اما امسال دو مرتبه نازل شد و این بدان معناست که اجل من، نزدیک خواهد بود»[۵].
جزء دوم، در مورد حضرت زهرا(س) می‌باشد[۶]. از جمله وصایای آن حضرت که در فصل چهارم آمده، عبارتند از: وصیت به ازدواج مجدد حضرت علی(ع) و انتخاب زنی شایسته برای تربیت فرزندان؛ شبانه و مخفیانه دفن کردن آن حضرت، عدم حضور دشمنان خدا و رسول(ص) در تشیع جنازه ایشان[۷].
جزء سوم پیرامون شهادت حضرت علی(ع) بوده و در فصل سوم آن، به اخبار پیامبر(ص) در مورد شهادت آن حضرت، اشاره شده است. در روایتی به نقل از شیخ طوسی، چنین آمده است: روزی حضرت علی(ع) نزد پیامبر(ص) رفته و ایشان سوره «نصر» را قرائت نموده و فرمود: «ای علی، بر مردم واجب شده است تا پس از من با فتنه‌گران جهاد کنند؛ همان‌گونه که واجب شده بود تا در زمان من، با مشرکین مقاتله نمایند». سپس پیامبر(ص) در تشریح این فتنه‌گران، به قومی اشاره فرمود که به وحدانیت خداوند و رسالت ایشان، گواهی می‌دهند، اما به سنت آن حضرت عمل ننموده و خون عترت ایشان را حلال می‌کنند و حضرت علی(ع) را به شهادت می‌رسانند[۸].
در جزء چهارم، جزئیات شهادت امام حسن(ع) بیان شده است. در فصل هشتم این جزء، در بیان وقایع پس از شهادت ایشان، آمده است: در روز شهادت آن حضرت، ابوهریره بر در مسجد رسول‌الله(ص) ایستاده و درحالی‌که گریه می‌کرد، گفت: «ای مردم، امروز روزی است که در آن حبیب رسول خدا(ص) به رحمت خدا رفت، پس گریان شوید»[۹].
جلد دوم که جزء پنجم را در خود جای داده، به بیان گوشه‌هایی از زندگانی امام حسین(ع) و تفصیل شهادت ایشان، اختصاص یافته است. در آخرین فصل این جزء، روایاتی ذکر شده که در آن‌ها، به کسانی که برای آن حضرت گریه و سوگواری کرده‌اند، اشاره شده است. این افراد، عبارتند از: انبیاء از جمله حضرت زکریا؛ پیامبر(ص)؛ حضرت فاطمه(س)؛ امام چهارم(ع)؛ محمد بن علی(ع)؛ امام صادق(ع)؛ امام کاظم(ع)؛ امام رضا(ع)؛ عشیره پیامبر(ص) و اصحاب؛ ام‌سلمه؛ فاطمه بنت الحسین(ع)؛ اهل بیت امام صادق(ع)؛ ملائکه؛ اجنه؛ جمیع مخلوقات خدا؛ زینب کبری(س)؛ دختران عقیل؛ دعبل؛ ابوالرمح؛ سلیمان بن قته؛ محمدرفیع بن مؤمن و..[۱۰].
آخرین جلد، جزء ششم تا چهاردهم را در خود جای داده و موضوعات آن، به ترتیب عبارت است از: شهادت امام سجاد(ع)؛ امام باقر(ع)؛ امام صادق(ع)؛ امام کاظم(ع)؛ امام رضا(ع)؛ امام جواد(ع)؛ امام هادی(ع)؛ امام حسن عسکری(ع) و حیات حضرت مهدی(عج).
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد و منابع و مآخذ مورد استفاده نویسندگان، در انتهای همان جلد آمده است. پاورقی‌ها بیشتر به ذکر منابع اختصاص یافته است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.