جامع المسانيد
جامع المسانيد لابن الجوزي، تألیف عبدالرحمن بن علی بن جوزی (متوفی 597ق)، از جمله جوامع حدیثی اهل سنت است که با تحقیق علی حسین البواب در هشت جلد منتشر شده است.
| جامع المسانيد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) بواب، علی حسین (محقق) |
| سال نشر | 1426ق - 2005م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 8 |
| کد کنگره | /الف۲۸ ج۲ 123 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ابن جوزی در «جامع المسانيد» بین چهار کتاب حدیثی اهل سنت جمع کرده و معتقد است که این کتاب‌ها بیشتر احادیث رسول‌الله(ص) را در بر دارند و به‌لحاظ سندی نیز در رتبه عالی هستند. این کتب عبارتند از: مسند امام احمد بن حنبل، دو صحیح بخاری و مسلم و جامع ترمزی[۱].
ابن جوزی در این اثر کتب اربعه‌ای را که در این کتاب گرد آورده، به مشایخ معروف خود اسناد داده است. همچنان‌که احادیث کتاب را نیز به مشایخ خود اسناد داده است. وی همچنین به بعضی از کتاب‌های خود مانند: «الموضوعات»، «الأحاديث الواهية»، «كشف المشکل» و «التحقيق» ارجاع داده است. تراجم‌نویسان از این کتاب در ضمن تألیفات ابن جوزی یاد کرده‌اند و حاج خلیفه، اول کتاب را نقل کرده است[۲].
نویسنده نه در مقدمه و نه در خاتمه نامی برای کتاب ذکر نکرده است. عکبری، ذهبی، ابن کثیر، صفدی، سیوطی و داودی کتاب را «جامع المسانيد» نامیده‌اند. ابن رجب و به‌تبع او اسماعیل پاشا بغدادی آن را «جامع المسانيد بألخص الأسانيد» نامیده‌اند، اما حاج خلیفه آن را «جامع المسانيد و الألقاب» نامیده است. ذهبی و صفدی و داودی کتاب را هفت جزء دانسته و غالباً این‌گونه است، اما از یکی از نسخه‌های کتاب برمی‌آید که کتاب به یازده جزء تقسیم شده است[۳].
ابن جوزی در مقدمه مختصری که بر کتابش نوشته، سبب نگارش این اثر را آن دانسته که گروهی از دوستانش دوست داشتند که بر حدیث رسول‌الله(ص) آگاهی یابند و آنان چنین دریافتند که احادیث در کتب تکرار شده است و الفاظشان زیادت و نقصان دارد و این باعث سرگردانی آنها می‌شود که بر کدام اعتماد نمایند...؛ لذا مؤلف این کتاب را در جهت رفع مشکل آنان به رشته تحریر درآورده است. مؤلف در ابتدای کتاب، اولین مصنفین در حدیث و جوامع مسانید را ذکر می‌کند تا می‌رسد به اینکه مسند امام احمد بن حنبل جامع‌ترین این کتب است. پس از آن ذکر می‌کند که بین فراگیرترین و عالی‌السندترین کتب حدیثی (مسند و بخاری و مسلم و ترمذی)را جمع خواهد کرد. شیوه ابن جوزی در گردآوری احادیث این است که حدیثی را که الفاظش کامل‌تر است، از هرکدام از منابع باشد، می‌آورد و تکراری را حذف می‌کند، مگر آنکه در آن فزونی حکم یا فایده‌ای باشد[۴].
محقق کتاب، فهارس مختصری برای کتاب تدارک دیده است؛ برای هر جزء فهرستی برای اسامی صحابه آن و شماره احادیث آنان، سپس در آخر کتاب نیز فهرستی از اسامی و کنیه‌ها و القاب همه صحابه فراهم آورده است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.