مجموعة متون في علم البيان

مجموعة متون في علم البيان، مجموعه‌ای از چند کتاب در علم بیان است که کار تحقیق آن را الیاس قبلان (معاصر)، برعهده گرفته است.

مجموعة متون في علم البيان
پدیدآوران	انطاکی، محمود بن عبد الله (نويسنده) قبلان، الیاس (محقق) صوری، ابی بکر میر رستم (نويسنده) اوخینی، محمد علاء الدین (نويسنده) قوشچی، علی بن محمد (نويسنده) عرناسی، فخرالدین (نويسنده) سمرقندی، ابو القاسم (نويسنده) دحلان، احمد زینی (نويسنده) مؤلف ناشناخته (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	الإستعارات و أقسامها ** الإستنارة في الإستعارة ** العلاقة ** الوردة النضارة في المجاز و الاستعارة ** تجرید قواعد قسم علم البیان من البلاغة الواضحة ** خلاصة البیان ** رسالة في الإستعارة ** متن السمرقندیة
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	2010م
چاپ	1
شابک	‎2-7451-6345-0
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

این مجموعه، مشتمل بر هشت اثر زیر است:

1. العلاقه، نوشته محمود انطاکی (1160ق)؛
2. الوردة النضارة في المجاز و الاستعارة، نوشته ابوبکر صوری؛
3. خلاصة البيان، نوشته علاءالدین اوخینی (م 1412ق)؛
4. رسالة في الاستعارة، نوشته علی بن محمد قوشچی (م 879ق)؛
5. الاستنارة في الاستعارة، نوشته عبدالله عرناسی؛
6. متن السمرقندية، نوشته ابوالقاسم سمرقندی (م بعد 888ق)؛
7. الاستعارات و أقسامها، نوشته احمد بن زینی دحلان (م 1304ق)؛
8. تجريد قواعد قسم علم البيان من «البلاغة الواضحة».

رساله علاقه، مطالب را در سه بخش حقیقت، مجاز و کنایه عرضه نموده و به مسائل مختلفی پیرامون این سه بخش پرداخته است. رساله «الوردة النضارة» به موضوع مجاز و انواع و اقسام آن، استعاره و اقسام آن پرداخته و مسائل مرتبط با این دو موضوع را ذکر کرده است. «خلاصة البيان» نیز مانند اثر فوق بیشتر به موضوع استعاره و مجاز به شکلی مختصر پرداخته است. در رساله «استعاره» قوشجی بیشتر مطالب پیرامون موضوع استعاره است. نویسنده قبل از طرح مباحث استعاره، به موضوع مجاز اشاره نموده و در ادامه به انواع استعاره و مسائل بیانی دیگر اشاره نموده است. «الاستناره في الاستعاره»، به شکل مختصر به مباحث بیانی چون تشبیه، استعاره، کنایه و برخی مسائل دیگر پرداخته است. رساله سمرقندیه، در موضوع استعاره است و در پنج بخش یا فریده عرضه شده است؛ به جهت اهمیت این اثر شروح متعددی بر آن نگاشته شده است. استعاره و اقسام آن نیز مانند آثار پیشین بیشتر به طرح مطالبی پیرامون استعاره و اقسام آن پرداخته است. بخش پایانی اثر مشتمل بر قواعد علم بلاغت است که برگرفته از کتاب البلاغة الواضحة نوشته علی جارم و مصطفی امین می‌باشد.

گردآورنده اثر قبل از مطرح کردن رساله‌های یادشده، به بحث پیرامون علم بیان پرداخته و مطالبی شامل فصاحت، بلاغت، اصول علم بیان و مسائل مختلف دیگر مرتبط با این علم را ذکر کرده است. وی در سرتاسر اثر به بیان معانی برخی از واژه‌های دشوار و شرح و تعلیق بر برخی مطالب دیگر پرداخته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. حبشى، عبدالله، «جامع الشروح و الحواشي»، امارات - ‌ابوظبى، هيئة أبوظبي للثقافة و التراث، المجمع الثقافي‏، 1427ق، چاپ دوم.