شرح الورقات
شرح الورقات، نوشته تاج‌الدین ابن فرکاح عبدالرحمن بن ابراهیم بن سباع فزاری مصری شافعی(624یا630-690ق) است که به همراه «شرح الورقات» از جلال‌الدین محمد بن احمد محلی شافعی(متوفای 864ق) و با تحقیق محمدحسن اسماعیل چاپ شده است. این دو اثر، کتاب الورقات در دانش اصول فقه را که از عطاءالملک جوینی(478-419ق) است، شرح کرده‌اند.
| شرح الورقات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محلی، محمد بن احمد (نويسنده)
امام الحرمین، عبد الملک بن عبد الله (نويسنده) اسماعیل، محمد حسن محمد حسن (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | الورقات فی اصول الفقه. شرح ** شرح الورقات في أصول الفقه |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1424ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | امامالحرمین، عبدالملک بن عبدالله، ۴۱۹ - ۴۷۸ق. - الورقات في أصول الفقه - نقد و تفسیر - اصول فقه اهل سنت - قرن 5ق. - اصول فقه شافعی -- قرن ۵ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | الف8 و40217 155/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
محقق، با بهره‌گیری از چند نسخۀ این شرح که در «دارالکتب المصریه» و «مرکز ملک فیصل خیری» در ریاض، کتابخانه «عالم الکویت» و کتابخانه ظاهریه دمشق بوده، این کتاب را عرضه کرده است.[۱]
ابن فرکاح چهار فصلی را که جوینی در الورقات عنوان‌بندی نموده، شرح کرده است؛ سه فصل نخست مباحث «معنی اصول فقه»، «انواع احکام» و «تعریف بعضی از مصطلحات علم اصول» ارائه می‌دهد و فصل چهارم، «ابواب اصول فقه» را با مباحث «کلام، امر، نهی، عام، خاص، مجمل، مبین، ظاهر، مؤول، افعال، نسخ، اجماع، اخبار، قیاس، حظر، اباحه، ترتیب ادله، صفت مفتی، صفت مستفتی و احکام مجتهدان» در برمی‌گیرد. ابن فرکاح در شرح خود، بخشی از متن را با عبارت «قوله» آورده و آن را توضیح می‌دهد. نگارش او از سادگی و روانی مطلب برخوردار است. محقق نیز در پاورقی‌ها، جای‌جای این شرح را به کتاب‌های اصولی، روایی و لغوی ارجاع داده است.[۲]
شرح الورقات في أصول الفقه
این کتاب، اثر جلال‌الدین محمد بن احمد محلی شافعی (متوفی 864ق) است که مزج‌گونه، کتاب «الورقات في أصول الفقه» امامالحرمین ابوالمعالی عبدالملک بن عبدالله بن یوسف بن محمد جوینی (419-478ق) را شرح کرده است. این کتاب را محمدحسن اسماعیل تحقیق نموده است.
این شرح با تحقیق حسام‌الدین بن موسی عفانه در ویکی نور کتاب‌شناسی شده است. در نسخه کنونی، محقق (حسن اسماعیل) در آغاز کتاب، زندگی و آثار مصنف و شارح ورقات را به کوتاهی آورده است. سپس، نسخه‌هایی را که برای تهیه این کتاب از آن‌ها بهره گرفته، می‌شناساند؛ آن‌ها دو نسخه خطی در کتابخانه بدیری (قدس) و نسخه‌ای که در پایین حاشیه دمیاطی چاپ شده است، هستند.[۳]محقق با کروشه [] متن را عنوان‌بندی نموده و در پاورقی‌های خود، معنای برخی واژه‌ها را توضیح داده و منبع‌هایی را برای آشنایی بیشتر خواننده با برخی عبارت‌های متن درج کرده است.[۴]
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب
- مقدمه محقق