شرح الملوكي في التصريف
«شرح الملوكي في التصريف»، اثر ابوالبقاء موفق‌الدين يعيش بن على بن يعيش اسدى، معروف به ابن يعيش (553 - 643ق) كه آن را «شرح التصريف الملوكي» و «شرح الملوكي» نيز مى‌گويند، شرحى است بر «التصريف الملوكي» ابن جنى [۱].
| نام کتاب | شرح الملوکي في التصريف |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن صائغ، یعیش بن علی (نويسنده)
قباوه، فخرالدین (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | PJ 6141 /الف2ش4 |
| موضوع | زبان عربی - اعراب
زبان عربی - تصریف زبان عربی - صرف و نحو زبان عربی - فعل |
| ناشر | المکتبة العربية |
| مکان نشر | حلب - سوریه |
| سال نشر | 1393 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE24863AUTOMATIONCODE |
از كتاب ابن جنى، تحت عناوين ديگرى نيز ياد شده است كه عبارتند از: «مختصر التصريف»، «مختصر التصريف الملوكي»، «مقدمات أبواب التصريف» و «جمل أصول التصريف» [۲].
ابن يعيش در اين اثر، ضمن نشان دادن اهميت علم تصريف و مكانت و جايگاه كتاب ابن جنى، به توضيح و تفسير آن پرداخته كه بارزترين مشخصه شرح او، موجز و جامع بودن آن است [۳].
ترتيب مطالب و عناوين كتاب، همانند كتاب ابن جنى مى‌باشد، با اين تفاوت كه ابن يعيش، براى سهولت يادگيرى و كمك به خواننده، اقدام به افزودن كلمات و عباراتى نموده است [۴].
از جمله مباحثى كه در اين كتاب، مطرح گرديده، مى‌توان به امور زير اشاره نمود: معنى تصريف؛ صحيح؛ مضاعف؛ معتل و انواع آن؛ تصريف اسم؛ لفظ و معنى؛ اقسام تصريف؛ ميزان صرفى؛ بدل و...
اين اثر با تحقيق دكتر فخرالدين قباوه عرضه گرديده و براى اولين بار در سال 1393ق، منتشر شده است.
با توجه به آراء ابن يعيش در اين كتاب، برخى وى را از پيروان مكتب نحوى بغداد دانسته‌اند [۵].
متأسفانه كتاب، فاقد هرگونه فهرست‌بندى مى‌باشد، اما از پاورقى‌هاى ارزشمندى برخوردار است كه در آن‌ها، علاوه بر ذكر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، توضيحات كامل و مفيدى پيرامون برخى از كلمات و عبارات متن، كه نيازى به تشريح و توضيح داشته، داده شده است.
پانويس
منابع مقاله
1. مقدمه و متن كتاب.
2. بجنوردى، سيد كاظم و همكاران (1377)، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى (چاپ دوم)، تهران: مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 5، ص 144، نوشته: مريم صادقى.
پیوندها
مطالعه کتاب شرح الملوکي في التصريف در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور