علم الکلام و المجتمع في القرنین الثاني والثالث للهجرة

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

علم الكلام و المجتمع في القرنين الثاني و الثالث للهجرة، اثر جوزف فان اس، مطالعه و تحقیقی است پیرامون مباحث کلامی مطرح در قرن دوم و سوم هجری در مجامع اسلامی که با ترجمه د. سالمه صالح، به عربی، منتشر شده است.

علم الکلام و المجتمع في القرنین الثاني والثالث للهجرة
علم الکلام و المجتمع في القرنین الثاني والثالث للهجرة
پدیدآورانفان أس، جوزیف (نويسنده) صالح، سالمه (مترجم)
ناشرالجمل
مکان نشرلبنان - بیروت
سال نشر2008م
چاپ1
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
ف2ع8 200/8 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

کتاب با مقدمه مفصلی از نویسنده در اشاره به موضوع کتاب و اهمیت آن آغاز و مطالب در دو قسم کلی، تنظیم شده است. در قسم نخست، با بررسی مؤلفه‌های زیر، به بحث پیرامون ویژگی‌های دین‌داری اسلامی در قرن نخست هجری پرداخته شده است:

  1. اختتام نبوت: نویسنده از وفات پیامبر(ص)، به‌عنوان عظیم‌ترین مصیبت برای مسلمانان یاد کرده و شواهدی را ذکر نموده است که امت مسلمان همگی بر ختم رسالت اتفاق داشته و حتی اختلافات به‌وجودآمده و ارتداد برخی قبایل پس از ایشان، مربوط به شخص جانشین پیامبر(ص) می‌باشد، نه مربوط به مبحث رسالت[۱].
  2. آگاهی از انتخاب و هویت‌یابی: نویسنده این موضوع را امری دائمی و همیشگی در تعالیم اسلامی ذکر نموده، ولذا به معرفی نمادهای هویت اسلامی در دوران خلافت عبدالملک و اشاره به شواهد اولیه در آثار ادبی در این زمینه، پرداخته است[۲].
  3. جنبه‌های فردی و اجتماعی: که در مؤلفه‌هایی همچون «ایمان و بشارت به بهشت»، «آگاهی از گناه و خطا و مسئولیت فردی» و «مهربانی و رحمت خدا و مسئله قضا و قدر» مورد بحث و بررسی نویسنده قرار گرفته است[۳].
  4. تحولات مذهبی، به‌ویژه در اواخر قرن اول و اوایل قرن دوهم هجری پیرامون پیامبر(ص) و ختم رسالت ایشان و مباحث مربوط به قرآن[۴].
  5. ابزارهای ادبی در رسیدن به عقاید دینی: که در این زمینه، به ظهور و توسعه علم کلام، اشاره شده است[۵].

در قسم دوم، در دو حوزه تمدنی زیر، به بررسی مباحث کلامی و وضعیت علم کلام در میان گفتمان‌های مطرح در قرن دوم هجری، پرداخته شده است:

  1. سوریه: که از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، می‌توان به گفتمان قدریه و وضعیت آنها در دوره یزید سوم، در دمشق، فلسطین و حمص و گفتمان مرجئیه سوریه اشاره نمود.
  2. عراق: که جایگاه مرجئه در کوفه، حلقه ابوحنیفه و آرای فقهی و دیدگاه‌های کلامی وی، از جمله مباحث مطرح در این قسمت می‌باشد[۶].

پانویس

  1. ر.ک: همان، ص21- 28
  2. ر.ک: همان، ص28-35
  3. ر.ک: همان، ص41-50
  4. ر.ک: همان، ص53-59
  5. ر.ک: همان، ص77-91
  6. ر.ک: همان، ص212-640

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها