الحرکة الأباضیة في المشرق العربي
الحركة الأباضية في المشرق العربي، اثر مهدی طالب هاشم، تحقیق و پژوهشی است پیرامون جنبش اباضیه و چگونگی شکل‌گیری و توسعه این حرکت در بصره، یمن، حجاز و عمان.
| الحرکة الأباضیة في المشرق العربي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طالب هاشم، مهدی (نويسنده) |
| ناشر | مؤسسه انتشاراتی راه نو |
| مکان نشر | انگلیس - لندن |
| سال نشر | 2001م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | هـ2ح4 242 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مطالب کتاب در هفت فصل تنظیم شده است. نویسنده در فصل نخست، به بررسی و تحلیل منابع اصیلی پرداخته که در تهیه و تدوین مطالب و محتوای کتاب، بدان اعتماد کرده است؛ زیرا اکثر منابع اباضیه، خطی بوده و پژوهشگران از تحقیق و مطالعه علمی این منابع و مصادر، غافل نشده و از اینجا، اهمیت و ضرورت اختصاص فصلی ویژه به مطالعه این منابع، به‌خوبی درک می‌شود[۱]. این مصادر، به هشت دسته زیر تقسیم شده است:
- تاریخ محلی، مانند: «تحفة الأعيان بسيرة أهل عمان»، اثر نورالدین عبدالله بن حمید سالمی (متوفی 1332ق)؛
- کتب طبقات، مانند: کتاب درجینی متوفی حدود قرن هفتم هجری، موسوم به «طبقات الأباضية»؛
- کتب سیره و زندگی‌نامه اهل عمان، مانند: «الحجة علی من أبطل السؤال في الحدث الواقع بعمان»، اثر ابوالحسن بن محمد بسیوی؛
- انساب، مانند: «أنساب الأشراف» بلاذری؛
- فقه و عقاید، مانند «شرح مقدمة التوحيد» شماخی؛
- تاریخ، مانند: «السنة و الجماعة و ذم الهوی و ترك الخوارج»، اثر ابوعبدالله محمد بن عمر واقدی (متوفی 207ق)؛
- جغرافیا، مانند: «المسالك و الممالك» اصطخری (متوفی 341ق)؛
- مراجع و مقالات جدید، مانند: «ببلیوغرافيا في تاريخ عمان» فاروق عمر فوزی[۲].
ازآنجاکه حرکت اباضیه از نظر تأسیس یا فعالیت سیاسی، یکی از دعوت‌های ناشناخته در تاریخ عرب و اسلامی می‌باشد، در فصل دوم به ریشه‌های تاریخی پیدایش این دعوت پرداخته شده است[۳]. سیره ابن اباض، شرایط سیاسی که باعث پیدایش اباضیه گردید، ابوبلال مرداس و تأثیر وی در دعوت اباضیه، رابطه میان عبیدالله بن اباض و دولت اموی، فعالیت‌های مخفی دعوت اباضیه و شکوفا شدن و سازمان‌دهی اباضیه، از جمله مطالب و موضوعات مطرح‌شده در این فصل می‌باشد[۴].
نویسنده در فصل سوم، به بحث پیرامون آغاز فعالیت سیاسی دعوت اباضیه در کشورهایی که در شرق عربستان قرار دارند و تلاش آنها برای تأسیس امامت اباضیه در سال 129ق/ 746م پرداخته[۵] و در فصل چهارم، پنجم و ششم، فعالیت این گروه در عمان را بررسی کرده است[۶]. در آخرین فصل نیز ابعاد نظری سیاست اباضیه، بحث و بررسی شده است[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.